De EU heeft kwaliteits-, milieu- en energiekeurmerken. Sommige zijn verplicht: zónder mag een product niet worden verkocht in de uitgebreide eengemaakte markt van de Europese Economische Ruimte of EER (EEA in het Engels). De EER telt 31 lidstaten: de 28 EU-lidstaten en drie van de vier EVA (Europese Vrijhandelsassociatie)-lidstaten (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein).
De CE-markering is het belangrijkste Europese keurmerk. Door het CE-label aan te brengen, bevestigt een fabrikant dat het product aan alle wettelijke vereisten voldoet voor de CE-markering en in de volledige EER mag worden verkocht. Dit geldt ook voor producten die buiten de EER geproduceerd worden voor verkoop in de EER.
CE-markering
Voor de CE-markering gelden veiligheids-, gezondheids-, en milieuvoorwaarden. Niettemin betekent het CE-logo niet dat een product als ‘veilig’ bestempeld is door de EU of een andere Europese autoriteit. Het zegt ook niets over de origine van een product. Bovendien hoeven niet alle producten een CE-markering te dragen. Het is zelfs verboden om het CE-merk aan te brengen op producten die niet vermeld staan in de Europese New Approach Directives.
CE mark EU (© EU; licentie: EU)
Fabrikanten, importeurs en retailers mogen het CE-merk aanbrengen als ze voldoen aan de zes stappen die beschreven staan in de relevante Europese wetteksten en samengevat terug te vinden zijn in de ‘CE-markering’-sectie van de ec.europa.eu-website. Bedrijven dienen de documentatie bij te houden zodat de autoriteiten deze bij vragen of problemen kunnen controleren.
Het is pas bij een eventuele controle dat er boetes worden uitgedeeld wanneer het bedrijf de nodige documenten niet voorlegt.
Certificatie- en testbedrijven
Toch vervult vaak een extern certificerings- en testbedrijf de formaliteiten voor het verkrijgen van de CE-markering en doet de betrokken fabrikant, importeur of retailer dat niet zelf.
Voor bepaalde gevaarlijke elektrische apparatuur, zoals gasboilers en kettingzagen, of specifieke producten zoals medische apparatuur, speelgoed en telecomproducten, is het gebruik van een externe certificeringsorganisatie (een ‘Notified Body’), zoals aangeduid door de nationale autoriteit, zelfs verplicht. In die gevallen spreekt men over een ‘EU-type-onderzoek’.
Een voorbeeld van een externe partij is het Duitse Dekra, dat in 2009 een deel van KEMA Quality, bekend van het Nederlandse keurmerk KEMA, overnam. Dekra biedt test- en certificatiediensten aan in bijna tweehonderd landen en regio’s.
TÜV
Een ander voorbeeld is het Duitse TÜV (‘Technischer Überwachungsverein’) dat verschillende vestigingen heeft (Nord, Rheinland, Süd etc.) en ook internationaal actief is als certificerings- en testautoriteit.
Fabrikanten, importeurs en retailers kunnen er terecht als ze een ‘Notified Body’ nodig hebben voor een CE-markering. Of ze kunnen vrijwillig het strengere historische Duitse GS Mark S1 certificaat te behalen (of één of meer andere nationale keurmerken naar keuze).
Nationale keurmerken
Historische nationale keuringsinstanties en hun nationale keurmerken zoals Kema in Nederland, Cebec in België en GS in Duitsland bestaan dus nog, maar door de Europese integratie zijn dat vandaag bijkomende kwaliteitskeurmerken die niet langer verplicht zijn.
De CE-markering volstaat, maar een extra (nationaal) keurmerk kan voor een fabrikant omwille van nationale marketingredenen toch nog interessant zijn. Voor de consument betekent het een bijkomende geruststelling.
| TÜV Rheinland GS Mark S1 Certificaat vs CE Markering | |
| bron: TÜV Rheinland | |
| TUV Rheinland GS Mark S1 certificaat | CE markering |
| Vrijwillige markering in combinatie met verklaring overeenstemming laagspannings-Richtlijn (LVD) | Verplicht |
| Markering uitgegeven door een geaccrediteerde organisatie, die door de fabrikant uitgegeven “verklaring van overeenstemming” ondersteunt. | Eenvoudige verklaring zelf opgesteld door de fabrikant |
| Verschijnt slechts op goedgekeurde producten. Versterkt onderscheid in de markt Verschijnt op alle producten | Verschijnt op alle producten |
| Bewijs dat het testen en certificeren is uitgevoerd door een onafhankelijk (derde partij) testlaboratorium | Aangenomen dat testen zijn uitgevoerd, maar niet bewezen |
| Continue product en productietoezicht door onafhankelijke derde voor de geldigheidsduur van het certificaat | Geen marktvoordeel; Slechts een eigen verklaring van de fabrikant |
| TUV Rheinland GS markering: Een symbool voor veiligheid en naleving aan de koper en consumenten. | CE markering: Een symbool voor de handel met een vermoeden van overeenstemming |
Zelfregulering
Importeurs en distributeurs moeten van de EU zelf controleren of het CE-merk terecht werd aangebracht. Brengen ze een product onder een eigen merknaam op de markt, dan gelden voor hen dezelfde voorwaarden als voor de originele fabrikant.
Omwille van de zelfregulering is het CE-merk in de praktijk weinig tot nietszeggend voor de consument. Op elektronische producten uit het Verre Oosten die helemaal niet voldoen aan de criteria vind je routinematig het CE-logo terug. Vaak worden ook andere keurmerken nagemaakt.
Misbruik
Producten die consumenten rechtstreeks van buiten de EU importeren via websites zoals AliExpress of DealeXtreme kunnen alleen door de douane worden gecontroleerd. Die voert noodzakelijkerwijze alleen steekproeven uit.
Kleine pakketjes van minder dan 2 kg met bijvoorbeeld laders of batterijen glippen sowieso gemakkelijk binnen zonder enige externe controle. De waarde ligt meestal onder de 22 euro. Onder dat bedrag zijn geen invoerrechten, btw of inklaringskosten verschuldigd.
Controle van dit soort pakjes is geen prioriteit en lijkt omwille van de grote hoeveelheden ook onbegonnen werk.
Namaak
De Europese Commissie dekt zich in door op zijn website te vermelden dat het onmogelijk is om het misbruik van het CE-merk voor honderd procent uit te sluiten.
De EU raadt consumenten aan om het eigen verstand te gebruiken: ‘Koop altijd producten van betrouwbare winkels en online shops. Als een aanbod te goed lijkt om war te zijn, dan is het dat wellicht ook.’ Maar dat kunnen we zelf ook wel verzinnen.
Zó eenvoudig is het niet om echt van nep te onderscheiden.
Zelfs Amazon blijkt niet altijd even betrouwbaar. De Duitse website Heise kocht bijvoorbeeld in 2015 twaalf Samsung smartphone-accu’s bij Amazon.de, zowel bij de Amerikaanse e-commercegigant zelf als bij kleinere winkels die Amazon gebruiken als verkoopkanaal. Alle twaalf bleken ze nep! Het probleem van namaak en vervalste markeringen treedt dus niet alleen op bij webwinkels uit het Verre Oosten.
Als individuele consument vermag je hiertegen weinig. De EU heeft wel een systeem, Rapex, om snel meldingen van onveilige apparatuur te verspreiden. De database is voor iedereen toegankelijk.
Voorbeeld: onveilige reisoplader
De hier afgebeelde reisoplader van een onbekende Chinese fabrikant draagt het CE-merk, FCC-merk en WEEE-merk. Maar er is risico op elektrische schok omdat de levende pennen tijdens het gebruik toegankelijk zijn. Deze lader voldoet niet van de voorschriften van de laagspanningsrichtlijn en de desbetreffende Europese norm EN 60950. Het product moet van de EU worden teruggeroepen door de importeur. (Rapex-melding door Zweden, 2017 week 49, waarschuwingsnummer A12/1764/17.)
Onveilige reisoplader ‘Mocreo’ (© Mocreo; licentie: Mocreo)
Willekeurige keurmerken op onveilige reisoplader (© Mocreo; licentie: Mocreo)
Maar wat zien we? Op verschillende Chinese sites wordt deze onveilige oplader nog steeds verkocht, bijvoorbeeld hier. Op die website wordt het apparaat zelfs verkocht met dezelfde ‘merknaam’ (‘Mocreo’) als in de Zweedse Rapex-melding, dus bij een (niet-waarschijnlijke) controle door de douane wordt hij er uitgepikt en vernietigd.
Maar te vrezen valt dat dezelfde oplader onder verschillende ‘merken’ te koop is bij allerlei websites die gratis uit het Verre Oosten leveren. Het is dweilen met de kraan open!
FCC-merk
Ook op elektronica die bij ons wordt verkocht tref je vaak het FCC-merk of de ‘FCC Declaration of Conformity’ aan. Het label moet op alle elektronica worden aangebracht die in de V.S. en Canada geproduceerd en/of verkocht wordt.
Het FCC-merk garandeert vooral dat elektronische apparatuur geen ongewenste elektromagnetische interferentie veroorzaken. De testprocedure is wettelijk vastgelegd en wordt uitgevoerd door meer dan 270 vrij door de fabrikant te kiezen externe testinstanties binnen zowel als buiten de V.S. die de noodzakelijke declaratie mogen afleveren.
Bedrijven dienen het product en de bijbehorende declaratie in te dienen bij een database die iedereen online kan raadplegen.
Elk product krijgt een unieke FCCID-code. De eerste drie of vijf alfanumerieke tekens identificeren de fabrikant. De overblijvende tekens identificeren het product. Bijvoorbeeld ‘B4Z-34009-PIR’ (dit is een fictief FCCID).
Gedetailleerde productinformatie
Vroeger moest de FCCID op het product vermeld worden naast het FCC-merk, maar die verplichting is enkele jaren geleden afgevoerd.
Via de ‘Advanced Search’ in de vrij toegankelijke FCC-database kan je deze informatie met wat moeite vaak wel nog achterhalen.
Eens je de FCCID van een product kent, achterhaal je via de database heel veel details over de gebruikte onderdelen, productfoto’s, handleidingen, en gedetailleerde beschrijvingen van interne onderdelen, bijvoorbeeld de precieze kenmerken van een niet-verwisselbare accu in een smartphone of tablet.
Zelf controleren
Deze informatie is handig als je de veiligheid van het elektronische product zelf wil controleren, maar ze is ook interessant als je iets zelf wil herstellen. De FCCID-fabrikantcode kan je daarnaast helpen om de originele fabrikant van een OEM-onderdeel terug te vinden.
In de tabel vind je de FCCID-fabrikantcodes van enkele bekende tech-bedrijven (terug te vinden via de ‘Grantee Search’ op de FCC-website):
| Acer | GQ8, GLY, HLZ & andere |
| Apple | BCG, HBB, SUJ & W89 |
| Asus | L4B, MSQ & M2G |
| Dell | E2K, IOS, MMZ & 2AIO2 |
| HP | B94, CNT, ROC, XN7 & 2AMRU |
| Huawei | QIS |
| Intel | EJM |
| Lenovo | S2L, YCN, ASM, O57 & 2AJAY |
| LG | BEJ, FFM, SSN, U3U, WB9, ZNF & andere |
| Medion | WCE |
| Microsoft | C3K, GML, LJO, LJP & andere |
| MSI | AER, G5V, K8H, XCI & andere |
| Philips | A3K, AD3, BOU, CY7, DBM, 2AEFK & andere |
| Samsung | A3L, C97, FIW, NP8, C8C, CSY, G4W, LDR & andere |
| Seagate | EAX & ZC9 |
| Shuttle | G2V, ITU, K5S & S8C |
| Toshiba | A6W, AJX, AYD, BF2, M8D, AGI & andere |
| WDC | EU4, VXS, R4V (= Sandisk) & 2APRX |
| Xiaomi | 2AFZY & 2AFZZ |
Andere keurmerken
Hoewel de CE- en FCC-keurmerken op elektronica het meest voorkomen, zijn er ook andere nationale of regionale keurmerken in omloop (van ACMA in Australië tot VCCI in Japan). Het zou ons te ver voeren om die hier allemaal te bespreken.
Vaak zijn de nationale toekenningsvoorwaarden strenger dan voor de Europese CE- en Amerikaanse FCC-markeringen. Ze kunnen dus een bijkomende garantie voor kwaliteit zijn. Maar ook hier geldt dat sommige fabrikanten uit het Verre Oosten deze logo’s op hun product aanbrengen zonder dat ze écht gecertificeerd zijn. Honderd procent zekerheid heb je dus nooit.
Er bestaan ook nog verschillende, al dan niet verplichte, milieu-keurmerken (RoHS, China RoHS, WEEE, EU-ecolabel). Daar zullen we in een volgende artikel een kort overzicht van geven.
