Ongeveer gelijktijdig worden dus twee initiatieven aangekondigd die nieuws online betalend maken. Enerzijds Gopress, de online krantenkiosk die de uitgevers van kranten en magazines hebben opgezet om online hetzelfde te verkopen als in de krantenwinkel, namelijk losse nummers van hun uitgave, van start op 30 maart 2012. En anderzijds de betaalmuur, de software waarmee online nieuwssites voor een deel van hun aanbod willen laten betalen. Voor het bouwen van die software heeft de Vlaamse regering 45 miljoen euro over. Zo, nu begrijpen zelfs de medialui het.
Toevallig is dat niet. De bui hing er al langer. Als het in grote landen regent, druppelt het bij ons. Al kan je de beeldspraak maar beter aanpassen: als het daar regent, moet je je hier tegen een dijkbreuk beschermen.
Geld vragen voor online nieuws is een verdediging tegen de dijkbreuk. Nodig om te overleven. Een online kiosk is dat ook. Nodig om meer lezers te bereiken met de ‘printproducten’ via ander kanaal.
Hoe kleiner de markt, hoe duurder per lezer aanmaak en beheer van kiosk en betaalmuur. Aparte uitgevers hebben al hun online dagkrant of magazine, voorbehouden voor de papieren abonnees. Investeren in een kiosk heeft zin, net zoals de krantenwinkel om de hoek zin heeft. Maar hier moeten de uitgevers zelf de investering dragen, en dus moeten ze een beetje overeenkomen met mekaar, niet altijd makkelijk als je concurrent bent.
Online nieuws kan niet gratis blijven
Voor de betaalmuur springt de gemeenschap bij. Maar moet de overheid wel steunen wat de markt niet kan betalen? Als er gratis alternatieven zijn? vraagt Patrick Vanhoucke (@librarianbe) zich af in een twitterreactie op mijn eerder artikel over de betaalmuur.
Het punt dat betaalmuur en kiosk duidelijk maken, is dat online nieuws niet gratis kan blijven. Nieuws is voor lezers van printpublicaties op uitzonderingen na nooit gratis geweest. Het is tijd dat de illusie dat het internet dat wel kan, echt als een illusie wordt gezien.
Moet de overheid dan maar betalen? Dat is een politieke vraag en de Vlaamse regering heeft die beantwoord door 45 miljoen te beloven aan de uitgevers om de betaalmuur te maken. Zeer veel geld, voor de helft wil ik het ook wel doen.
Niet alleen omwille van al die miljoenen is de beslissing aanvechtbaar. Allicht hebben die critici gelijk dat er een flinke portie verdoken steun aan de pers in zit. Maar vooral ook omwille van de bevoorrechte rol die de VRT krijgt en die de markt verstoort omdat die gratis mag blijven.
En de vrije toegang tot informatie?
Als de VRT zijn online nieuws betalend moet maken, waar blijf je dan met de vrije toegang tot informatie? vraagt @librarianbe zich af. Geen enkele uitgever vraagt, denk ik, dat de VRT zijn online nieuws betalend zou maken, maar dat VRT zich zou beperken tot zijn opdracht: tv en radio maken, en dus ook op het internet zich beperken tot tv en radio. Nu doet de VRT uitgevers de concurrentie aan met een randproduct (online tekstnieuws) dat ze maar kunnen maken omdat de belastingbetaler de nieuwsproductie voor tv en radio al heeft betaald.
Maar zelfs al wordt het online nieuws van VRT betalend, dan nog is de vrije toegang tot informatie niet in gevaar, hoegenaamd niet.
Twee dingen mogen in het internet niet verward worden: de toegang tot de informatie en de prijs van de informatie. De toegang blijft gegarandeerd, net zoals het in de gedrukte media is gegarandeerd. Iedereen kan vrij de krantenwinkel binnenstappen en een krant of een magazine kopen, tegen voorlopig toch nog zeer haalbare prijzen voor een gemiddelde gezinskoopkracht. Een kiosk of een betaalmuur maken de toegang tot de informatie niet minder vrij, wel duurder. Landen waar de toegang niet vrij is, daar willen wij allicht niet wonen.
De prijs van nieuws wordt door de uitgever bepaald, en die houdt natuurlijk rekening met wat klanten bereid zijn te betalen en wat zijn concurrenten aanrekenen. Op het internet zijn we gewoon geworden dat er niets wordt aangerekend, maar die periode is nagenoeg voorbij. Vergeet daarbij niet dat er in de jaren negentig snel een wereldwijd credo gegroeid was dat alles op het net gratis kon, reclame zou de kosten meer dan dekken.
Wie zijn beloften niet heeft waargemaakt, is niet de uitgever van nieuws, maar de reclamewereld. Maar: uitgevers zijn te goedgelovig geweest. Voor niets gaat de zon op, maar niet zo heel veel meer dan dat.
Over Toon Lowette
De internetgebruiker is niet koning, hij is dictator. Online diensten zijn succesvol als ze zich ondubbelzinnig richten op de taak waarmee de bezoeker naar een site gaat. Sinds 1982 is Toon Lowette ondubbelzinnig bezig met nuttigheid en taakgerichtheid in online diensten, als consultant en als uitgever.
Volg de commentaren van Toon Lowette
Volg Toon Lowette op Twitter
Blijkbaar is Toon een beetje selectief doof. Hij heeft het over toegang to informatie en de prijs van de informatie, een business model dus. We laten even in het midden dat enkel degenen die het kunnen betalen toegang hebben tot informatie, dat zou al genoeg moeten zijn om zijn mond te snoeren. Maar goed, ik ben in een toegeeflijke bui. De prijs van de informatie is gebaseerd op een business model waarbij adverteerders ruimte kunnen kopen om advertenties te plaatsen. Daarna is de grens opgeschoven, eerst braafjes met info-tainment, info-mercial en nu gewoon met product placement en artikels die een bepaalde adverteerder in het zonnetje zetten. Deontologisch niet OK, maar naar zichzelf met een kritische blik kijken is not done. Andere initiatieven werden geprobeerd, dating sites, job sites, webshops, … . Maar het business model blijft niet genoeg cash genereren. Er is dus iets mis met het business model. De prijs van de informatie doorschuiven naar de lezer is een mogelijkheid (eerst zien en dan geloven), maar voor de zoveelste keer is het niet de redactie of de krantengroep die naar zichzelf kijkt, het zijn altijd de anderen die iets moeten doen. Ik zeg, nee. Ik zeg, schrap in het aantal kranten, niet alleen is het een kleine markt, de markt is dan ook nog eens in twee gesplitst franstalig tegen Nederlandstalig. We hebben absoluut zoveel kranten en weekbladen niet nodig. Minder kranten met grotere oplages is ook een oplossing. Maar omdat ze pijn doet bij degenen die het moeten beslissen, wordt de last naar een ander toegeschoven. Doet me een beetje aan Di Rupo denken, soit. Zowiezo vermoed ik dat de lezer niet zal willen betalen, hij is gratis gewoon. Temeer daar (hopelijk) VRT nieuws gratis zal blijven verspreiden. Het is trouwens droevig dat Vlaanderen weeral met geld over de brug komt, de verstrengeling van pers en politiek kan niet duidelijker aangetoond worden. Pure geldverspilling, in stervende business modellen geld pompen is het meest domme dat men kan doen. Zoals ik vorige keer ook zei, er sterven bepaalde business modellen en nieuwe komen ervoor in de plaats. De overheid moet de markt niet scheef trekken door tegen de markt in, kranten, de metallurgie, de auto assemblage, Brussels Airlines (Sabena) en de vroeger de kolenmijnen in leven te houden.