In 2002 maakten we voor Computer Magazine en DiskIdee al een reeks rond ‘computer en kunst’. We probeerden toen aan de hand van interviews met kunstenaars en curatoren van MuHKA en SMAK te ontdekken hoe sterk de computer in de kunstwereld doorgedrongen was. Waren we pioniers en liepen we toen – tenminste wat België betrof – vooruit op een materie die nu aanleiding is voor een publicatie van BAM en LannooCampus? Het boek Cross-over, Kunst, media en technologie in Vlaanderen wil in kaart brengen wat er op dit vlak gebeurt in het noordelijke deel van België.
‘Kunst en computer’ was wellicht al een te enge titel voor het onderwerp, toen we in 2002 op onderzoek uittrokken. Als interviewer herinner ik me nog dat Jan Hoet – toen nog curator van het SMAK – voor het vraaggesprek de honneurs liet waarnemen door Hans Martens en Peter Beyls (die laatste komt in het boek Cross-over trouwens als kunstenaar aan bod). Toen Jan Hoet tijdens het interview plotseling voorbij onze tafel liep, riep hij: ‘Staan we nu ook al in dat soort boekskes?’ Zijn uitroep gold niet zozeer zijn verbazing dat een blad als Computer Magazine – inmiddels ter ziele – aandacht besteedde aan kunst, maar het feit dat hij grif toegaf dat hij zelf niets kende van computers. Jaren later stel je dan vast dat Jan Hoet wel voorzitter is van de jury van de wedstrijd Digitale Kunst in Huis. Uiteraard is het geen voorwaarde een computer te kunnen bedienen of iets te begrijpen van technologie om een digitaal kunstwerk te beoordelen, maar het zegt wellicht iets over de gewijzigde status van de aanwezigheid van digitale technologie in de kunstwereld.
Kantelmoment
Nee, zelfs toen al hadden we de opzet ruimer moeten definiëren, zoals het boek Cross-over, Kunst, media en technologie in Vlaanderen nu ook doet. In haar voorwoord ‘Getagd’ en opengebroken schetst Liesbeth Huybrechts, die de redactie verzorgde van dit boek, kort de historische context en daaruit blijkt dat het jaar dat we zelf op onderzoek uittrokken een kantelmoment was: "Rond 2002 ontwikkelde zich in Vlaanderen het discours rond kunst, media, technologie en wetenschap meer zichtbaar en meer georganiseerd". Toen werd ook het Digitaal Platform opgestart, dat de discussies over de rol van kunst in een veranderende samenleving moest stimuleren. Inmiddels is dat platform opgenomen in het overkoepelende BAM, het Vlaams instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst, dat deze publicatie mee mogelijk maakte.
Tags
Het boek wisselt artikels af met in totaal 36 korte biografietjes van kunstenaars en kunstenaarscollectieven waarbij ook enkele werken met kleurenfoto’s worden getoond. Dat het een boek is geworden is opvallend. Je zou verwachten dat deze materie beter tot zijn recht zou komen op het internet of op een dvd. Maar LannooCampus is een uitgever van boeken, zo werd tijdens de presentatie van deze uitgave de opvallende keuze verduidelijkt.
Toch verwijst de vormgeving van het boek nadrukkelijk naar het internet door het gebruik van trefwoorden of ’tags’ die in de teksten een andere kleur krijgen en ook onderstreept zijn als een internetlink. De opmaak werd trouwens verzorgd door Open Source Publishing (OPS), die gebruik maken van open source software, zoals Open Office en Gimp.
Het is zeker geen slecht idee om Cross-over te lezen terwijl je internet bij de hand hebt. Zo kun je de url’s invoeren bij de verschillende kunstenaarportretten. Het statische karakter van de afgebeelde foto’s maakt immers vaak te weinig duidelijk wat de opzet is van de kunstenaars die een plaatsje kregen in deze publicatie.
Toeschouwer
De tags, die doorheen heel het boek opduiken, moet de lezer wijzen op de moeilijkheid om "de karakteristieken, de mogelijkheden of de problemen van artistiek gebruikte media te benoemen". Trefwoorden, zoals interactie, participatie, identiteit, geheugen, presentatie, maken duidelijk dat kunstenaars die nieuwe media en technologie gebruiken, van de toeschouwer en ook van curatoren een
