Dure bassen voor weinig geld

SVS is een Amerikaanse fabrikant van uitsluitend subwoofers. Ze worden via het internet verkocht. De specificaties beloven bassen zo goed als of beter dan die van hele dure subwoofers, maar de SVS subwoofers zijn juist goedkoop. Wij bestelden er een en hebben hem getest.

Dit artikel beslaat meerdere pagina’s. Gebruik de navigatieknopjes rechtsboven of linksonder om naar de andere pagina’s te surfen.

De subwoofer is bij ons pas echt populair geworden met de opkomst van de homecinema en de dvd’s. Ontploffingen en motorengedreun in films hebben immers zulke lage frequenties dat gewone luidsprekers die niet kunnen weergeven. Daarvoor heb je een subwoofer nodig. Eigenlijk geldt dat ook voor muziek: zowel bij klassieke als moderne muziek komen soms heel erg lage frequenties voor die alleen maar goed door een subwoofer weergegeven kunnen worden. Bij klassieke muziek denken we dan aan orgels en contrabassen, bij moderne muziek aan synthesizers en basgitaren.
Je kunt tegenwoordig in de winkel home-cinemasystemen kopen met vijf luidspekers en de subwoofer erbij (lees bijvoorbeeld onze recente test). En vaak laten die een op het eerste gehoor indrukwekkend geluid horen bij het afspelen van een dvd-film. Helaas blijkt zo’n luidsprekerset specifiek op filmweergave afgestemd te zijn, en dat hoor je dan ook als je probeert muziek af te spelen. Dikwijls is dat gewoon niet om aan te horen. Zowat alle subwoofers die je kunt kopen in de meeste winkels zijn bedoeld voor de weergave van speciale baseffecten bij films. Ofwel blazen ze alleen maar lucht en wekken zo de indruk van een ultralage bastoon zonder die echt weer te geven, ofwel laten ze wel een toon horen maar sterk vervormd. Bij films valt dat niet altijd op, maar je hoort het onmiddellijk als je muziek probeert af te spelen: de subwoofer stoort dan en het klinkt beter als je hem uitschakelt, maar dan heb je vaak nauwelijks nog lage tonen over.

Kwaliteit
Zoals bij alles geldt, dat je een fatsoenlijke weergave alleen maar kunt bereiken door voor kwaliteit te kiezen. Vooral bij subwoofers is dat waar: zo’n luidspreker dient om lage tonen onder de pakweg 100 Hz (aantal trillingen per seconde) weer te geven, maar dan moet hij de toon ook echt weergeven en niet gewoon lucht blazen. Je kunt bij ons wel subwoofers kopen die aan deze omschrijving voldoen, maar dan moet je in een hifiwinkel wezen en dan kost het een hoop geld. Het Britse merk REL levert bijvoorbeeld uitstekende subwoofers die schitterend presteren met muziek en met dvd-fims, maar ze zijn peperduur. Reken maar op zo’n 870 euro voor het kleinste model en dat heeft dan maar een versterker van 150 W aan boord. Een goeie subwoofer moet een luidspreker van minstens 25 cm en liefst 30 cm of meer bevatten en een eigen versterker van minstens 100 tot 150 W, liefst meer. Een subwoofer met ingebouwde eigen versterker heet overigens een actieve subwoofer. Er bestaan ook passieve subwoofers, die hebben geen eigen versterker aan boord en daar moet je dus een aparte externe versterker voor gebruiken.

SV Subwoofers
SVS is de afkorting van ‘SV Subwoofers’ en de firma werd gesticht door twee echte basfanaten: Ron Stimpson en Tom Vodhanel. Hun familienamen leverden de letters voor de firmanaam. De bedoeling van hun firma was en is om betaalbare subwoofers van hoge kwaliteit te maken. De heren Stimpson en Vodhanel hebben zitten nadenken over de minimumvereisten waaraan een subwoofersysteem moet voldoen en hebben lange tijd verschillende systemen getest: basluidsprekers van verschillende merken en types, versterkers van verschillende sterkten en merken, en verschillende types van behuizingen. Luidsprekers werden vernield, versterkers gingen in rook op en behuizingen werden afgekeurd. Uiteindelijk kwamen ze bij SVS tot een concept: het cylindermodel.

SVS 25-31 subwoofermodel

Een cylindervormige behuizing is vrij goedkoop te maken en toch heel erg stevig. Kijk maar naar gastonnen en mazouttanks: die zijn ook altijd cylindervormig omdat je zo de druk heel goed kunt opvangen terwijl de constructie toch betaalbaar blijft. Kies je voor een rechthoekige of kubusvormige kast, dan moet je al vlug allerlei verstevigingen en kruisbalken aanbrengen om ervoor te zorgen dat de kast niet kan meetrillen met de bassen. Overigens is men zich er bij SVS van bewust dat sommige mensen beslist geen cylinder in hun woonkamer willen hebben staan en daarom brengt het bedrijf inmiddels ook kubusvormige subwoofers op de markt. Daar zullen we later wellicht nog op terugkomen.

Modellen
Op dit moment heeft SVS drie basismodellen van hun cylindersubwoofers: drie cylinders van klein naar groot. Alle cylindermodellen hebben dezelfde diameter, namelijk zo’n 41 cm. De grootte verschilt en is afhankelijk van de laagste frequentie die je wil kunnen weergeven. Die twee getallen zitten in de productnaam. Het model 25-31 kan tot 25 Hz gaan en is 31 inch of 79 cm hoog, het model 20-39 kan tot 20 Hz gaan en is 39 inch of 99 cm hoog, en tenslotte is er het topmodel 16-46 dat tot 16 Hz gaat en 46 inch of 117 cm hoog is. Overigens zit de luidspreker onderaan de cylinder, beschermd door een zware basisplaat en straalt hij ook naar onder. Net boven die basisplaat is er een opening waardoor het geluid naar buiten kan. Zo gaat het geluid niet naar je vloer en ook niet naar je plafond, maar effectief de luisterruimte in.

Basluidspreker voor PCI-reeks

Bovenaan is de cylinder ook open om de totale geluidsdruk te kunnen regelen, maar daar zit een door een grille afgeschermd poortsysteem met drie openingen. Dat is zo afgeregeld dat je een zo recht mogelijk frequentiekarakteristiek krijgt van 100 Hz omlaag naar de laagste frequentie van de cylinder (25, 20 of 16 Hz). Je krijgt bij de subwoofer echter nog een paar schuimrubberen poortblokkeringen waarmee je één of twee poortopeningen kunt dichtmaken. Dat verlaagt de allerlaagste frequentie van het systeem met nog eens 5 Hz, maar dan verlies je wel wat vermogen in de hoogste bassen. Dat is een kwestie van smaak en persoonlijke wensen, daarom dat SVS je de vrije keuze laat.
Elk cylindermodel kun je in drie uitvoeringen krijgen: passief (de CS-serie), actief met een versterker van 320 W (de PCi-serie) en actief met een versterker van zo maar eventjes 525 W (de PC-Plus-serie). Wij onderzochten het kleinste model van de PC-Plus-serie.

Risico?
Hoe zit het nu als je zo’n toch niet al te goedkoop apparaat via het internet koopt? Komt dat wel in goede staat aan, en wat voor garanties heb je als het fout loopt? Niet goed, geld weg? Gelukkig niet. SVS maakt voor het vervoer naar Europa gebruik van de vervoersfirma Bax Global en die verzorgen het transport tot in de puntjes. De subwoofer die wij geleverd kregen, zat in een volmaakt onbeschadigde doos: zelfs geen deukje was te bekennen. Bax Global belt je bovendien als het toestel in België aangekomen is (doorgaans al binnen een paar dagen) om een levertijd af te spreken en ze houden zich daar ook aan. De mensen van SVS reageren prompt op e-mails en garanderen het toestel. Ze vervangen zonodig de luidspreker of desnoods de hele subwoofer als je niet tevreden bent, maar je draait wel op voor de transportkosten. We hebben wat andere mensen gecontacteerd via het internet die ook zo’n SVS subwoofer gekocht hadden en geen van hen had problemen met het vervoer ondervonden: iedereen kreeg het toestel in smetteloze toestand thuis geleverd. Bij het openen van de doos blijkt de subwoofer in dikke schuimrubberen houders te zitten, zodat hij vrij ongevoelig is voor schokken tijdens het transport.

Afregeling
Nadat we de subwoofer uitgepakt hadden, hebben we die aangesloten op onze surroundinstallatie. Die bestaat uit een Sony STR-DB940 receiver van 5x 110 W, voorluidsprekers van Mission (m774 links en rechts, m5c in het midden) en achterluidsprekers van Eltax (Linear Response 6 Mk III). Je moet de subwoofer afregelen op je andere luidsprekers zodat hij even luid speelt en daarvoor heb je een decibelmeter nodig. Wel even opletten, want de dBA-meters die vaak gebruikt worden om het geluidsniveau van discotheken en zo te meten zijn niet goed! Een dBA-meting filtert immers het grootste deel van de lage tonen weg en daar heb je niet veel aan als je een subwoofer wil calibreren. Je moet dus een zogenaamde C-weging hebben. Kijk gewoon of de decibelmeter je een A- of C-weging laat kiezen. Indien, niet zit het er dik in dat hij alleen dBA-metingen doet en dan is die dus onbruikbaar. Je kunt zo’n decibelmeter in de meeste elektronicawinkels vinden en hij zou normaal tussen 50 en 70 euro moeten kosten.

Closeup BASH 525W-versterker in PCPlus-reeks

Om de afregeling te doen, heb je testtonen nodig. De meeste 5.1-versterkers hebben die ingebouwd, maar je kunt ook speciale dvd’s kopen om surroundsystemen mee af te regelen. Stel je versterker in zodat alle luidsprekers op ‘small’ staan (dus niet ‘large’!) en zet hun afsnijfrequentie op 90 Hz. Sommige versterkers snijden ‘small’ af op 120 Hz en zo hoog reikt de SVS niet, dus dat moet je beslist bijregelen. Begin daarna met de testtoon voor de linkervoorluidspreker en regel het volume van je versterker totdat je decibelmeter 75 dB aangeeft vanaf je normale luisterzitplaats. Kies nu de andere luidsprekers en regel hun individuele versterking (blijf van het hoofdvolume af!) tot iedere luidspreker – inclusief de subwoofer – 75 dB naar buiten stuurt. Dat was het: nu is de afregeling compleet en kun je muziek en films weergeven. Voor een meer volledige gids voor het calibreren van een surroundsysteem, verwijzen we je graag naar onze cursus over dit onderwerp.

Prestaties
We hebben alles wat we hadden liggen op de SVS 25-31 PC-Plus losgelaten. Eerst en vooral bleek al gauw dat de subwoofer veel te veel vermogen heeft voor een gewone huiskamer: 525 W is duidelijk bedoeld voor hele grote ruimtes. Wij moesten de subwooferuitgang van onze versterker 7 dB dempen en de volumeregeling van de SVS op nauwelijks tien procent zetten om al aan 75 dB geluidsdruk te komen bij onze systeemcalibratie. SVS heeft ons laten weten dat hun ingangen heel erg gevoelig zijn en dat ze dat in de toekomst zouden aanpassen, zodat je de versterker niet zo sterk hoeft te dempen.
Als je gewend was dat een ontploffing in een film klinkt zoals het toeslaan van een autodeur, hou je dan maar vast. De SVS doet je zo’n ontploffing voelen. Ook het gedreun van tanks, schepen, vliegtuigen en ruimteschepen heeft nooit zo indrukwekkend geklonken.
De echte kwaliteit van de SVS blijkt tijdens het weergeven van muziek. Van klassieke muziek tot modern weerklonken alle bassen strak en vol. Een kerkorgel dat zijn laagste noten speelt in een kerk voel je gewoon trillen in je buik: met de SVS kregen we dat effect ook bij het weergeven van een orgel op een cd. Bij veel moderne muziek, van Metallica tot Eminem, kom je bassen tegen van zelfs 15 Hz en minder. Zo laag reikt onze SVS niet (daarvoor heb je het grootste model nodig), maar zelfs die bassen hebben nooit zo goed geklonken.

Muzikaliteit
Het is natuurlijk de bedoeling dat een subwoofer indrukwekkende lage tonen laat horen, maar het mag ook weer geen “boembox” zijn. Daarmee bedoelen we dat hij niet alleen lucht moet verplaatsen, maar ook echt moet proberen tonen van lage frequenties echt weer te geven. Alleen dan is een subwoofer ook goed bruikbaar voor het weergeven van muziek en met name voor het reproduceren van de bassen onder de pakweg 90 Hz. Dat wil zeggen: hij zou dat beter moeten doen dan je normale hoofdluidsprekers, anders heeft het natuurlijk geen zin.
Verschillende soorten klassieke muziek laten dat goed horen, waaronder natuurlijk muziekstukken met een prominente aanwezigheid van een cello of een contrabas. Maar ook met piano kan het. Veel mensen staan daar niet bij stil, maar de allerlaagste toon die een piano kan weergeven is 28 Hz! Ook bij moderne muziek vind je voorbeelden. Een van onze favoriete testen bestaat uit het weergeven van een solo basklarinet zoals die te horen is in het nummer ‘Diepe adem’ op de volledig instrumentale cd ‘Omzwervingen’ van Willem Vermandere. Als je in dit nummer de hoofdluidsprekers even uitschakelt zodat alleen de subwoofer overblijft, hoor je alle tonen beneden 90 Hz van de basklarinet. Omdat het genoemde nummer voortdurend erg lage tonen speelt, komt dit erop neer dat vrijwel de hele melodie door de subwoofer in zijn eentje gedragen moet worden. We waren behoorlijk onder de indruk toen bleek dat de SVS 25-31 PC-Plus hier geen enkel probleem mee bleek te hebben en de basklarinetmelodie volledig correct weergaf.
De Nederlandse percussiegroep Slagerij Van Kampen en hun cd “Door” bereikt eveneens vrijwel de absolute perfectie via de SVS subwoofer. Prachtig gewoon.
Betekent dat dat we geen enkel punt van kritiek hebben? Toch wel, maar slechts één. De subwoofer blijkt namelijk basfrequenties tussen ongeveer 60 en 70 Hz een ietsje te sterk weer te geven, zodat je een dreuneffect te horen kunt krijgen bij sommige stukken. Basdrums in moderne popmuziek kunnen daarom wel eens te sterk doorkomen. Of dat een probleem is, hangt natuurlijk van je smaak af. Wij kennen wel een paar jongeren die dat juist bijzonder op prijs stellen. Maar als een contrabas over deze frequenties heen gaat en dan een dreun produceert, mocht dat van ons toch wat minder zijn. Daarom hebben we een paar puntjes afgetrokken voor de muzikaliteit.

Dit artikel beslaat meerdere pagina’s. Gebruik de navigatieknopjes rechtsboven of linksonder om naar de andere pagina’s te surfen.