Rubens schilderde zijn fruit ook niet zelf

0
41

We wilden voor ons dossier over computer en beeldende kunst wat proefondervindelijk onderzoek verrichten en trokken naar het atelier van Hugo Van Goethem. Het leek ons interessant een kunstenaar die nog nooit met een computer werkte te confronteren met het nieuwe medium. Gewapend met een Toshiba Tecra 8000 notebook en een digitale camera van Kodak bellen we aan.
kunst_hvg_2
De digitale revolutie is duidelijk met een grote boog om het atelier van de kunstenaar heen getrokken. Traditioneel schildersmateriaal zoals pigmenten en penselen vullen tafels en schragen. Toch werkt Hugo Van Goethem niet als een traditioneel schilder. Zijn techniek is heel specifiek. Zijn doeken ‘schildert’ hij in één beweging. Daar gaat een grondige voorbereiding aan vooraf. Verf maakt hij zelf met pigmenten die hij toevoegt aan een acrylbinder. Hij verdeelt de verf op een breed pallet volgens kleur en compositie die hij in zijn hoofd heeft. Beweging is essentieel voor de kunstenaar. Zijn werken bestaan meestal uit series.

Klanken
Zo schildert Hugo Van Goethem series met klanken. “Geluid is een beweging door ruimte. Dat kan van alles zijn: glas dat breekt, een deur die slaat, een instrument waarop iemand blaast of speelt, een steen in het water… Ik tracht die klanken te vangen. Het doek is daarbij de ruimte en de kleur is de klank. Kleur is daarbij heel belangrijk. Een trompetsignaal heeft een andere kleur dan een contrabas. Op basis van mijn series zouden muzikanten muziek kunnen maken. Zo heb ik al een keer samengewerkt met studenten van Joris De Laet die les geeft in elektronische muziekcompositie aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium.”

Leercurve
Aanvankelijk was het de bedoeling dat Hugo Van Goethem zelf met de computer aan de slag zou gaan. Maar al vlug besluiten we om het anders aan te pakken. De leercurve is voor een volslagen computerleek op zo’n korte tijd immers onoverbrugbaar. “Ik zou dat allemaal wel willen leren, maar ik zou daar zoveel tijd in moeten investeren om tot het resultaat te komen dat ik voor ogen heb, dat ik niet meer zou schilderen. Dat lijkt me een beetje dwaas. Bovendien kost al die apparatuur stukken van mensen. Eigenlijk is het veel interessanter om iemand die dat wel allemaal beheerst jouw ideeën te laten uitvoeren. Een beetje zoals er in de tijd van Rubens ook specialisten waren die de bomen of het fruit schilderden. Of zoals er heel weinig beeldhouwers zijn die hun eigen beelden in brons afgieten. Daar bestaan ook vakmannen voor.”

Bewegen
Wat hij wil doen is een van zijn klanken effectief laten bewegen. Met de digitale camera maken we een foto van een klankschilderij. In Paint Shop Pro knippen we de klank uit het doek. We voeren er een reeks bewerkingen op uit zoals kantelen en verkleinen. Daarmee gaan we in Animation Shop de beweging samenstellen. Na een reeks correcties en aanvullingen vliegt de klank over het computerscherm. De kunstenaar is enthousiast, al maakt hij meteen een bedenking. “Je krijgt al vlug een resultaat dat iemand die niets van computers kent oververbluft. Toch moet je net als bij een schilderij heel precies weten waar je naartoe wil. Als we meer tijd zouden hebben zou het resultaat er heel anders uitzien. Ik zou dan bijvoorbeeld extra schilderijen kunnen maken voor bepaalde tussenstappen in de beweging.”

Landschappen
In een volgende stap zetten we muziek onder de beweging. Via Magix MusicMaker 5 Deluxe proberen we passende klanken te vinden bij de beweging. Ook hier heeft de kunstenaar een bedenking: “Dit resultaat is misschien al te ‘gecomponeerd’. Ik zou op zoek gaan naar specifiekere klanken door bijvoorbeeld zelf opnames te maken.” Met dat idee loopt hij trouwens al een tijdje rond. Hij wil opnames maken van rijdende treinen en het karakteristiek gerinkel van het belletje bij spooroverwegen. Die opnames wil hij gebruiken bij zijn series landschappen. Dat zijn geen traditionele landschapsschilderijtjes. Ook deze werken komen in één beweging op het doek. Vaak ligt de verf erg pasteus op het canvas. “Wat ik schilder is de beweging zoals je die op reis vanuit een auto of trein kunt zien. Het gaat me om het aspect beweging in de ruimte, maar ook in de tijd. Hoe iemand zich die beweging herinnert. Mijn landschappen zou iedereen meteen moeten herkennen, al zal dat voor iedereen een ander landschap zijn. Iedereen heeft immers wel dat soort herinneringen.” Door in series te werken wordt de suggestie van beweging versterkt.

Paint Shop Pro
De kunstenaar wil proberen of de computer ook bij deze werken de beweging op een boeiende manier kan tonen. We maken een foto van een tiental schilderijen en verknippen ze in Paint Shop Pro tot we enkel nog het beschilderde gedeelte over hebben. Daarna rijgen we ze aan elkaar in Animation Shop. We stellen de animatie zo in dat lege gedeelten opgevuld worden door de andere beelden. Dit geeft een verrassend resultaat en de kunstenaar is vooral blij met het verticale beeld. “Het lijkt wel alsof er telkens een boom voorbijzoeft.” Tijd om treingeluiden te gaan registreren hebben we niet. We plakken er een flard muziek onder uit de compositie “Metallic Expressions” die Erwin Van Troyen maakte als student van Joris De Laet. De beelden flitsen nu in een vloeiende beweging over het scherm.

Eindbalans
We maken een soort eindbalans op: “Mijn manier van schilderen zou je maar moeilijk kunnen uitvoeren op een computer. Bovendien zit je met de beperkte afmetingen van het scherm. Dat kun je wellicht opvangen door het beeld te projecteren op een wand, maar dan zit je al meteen met een hoop investeringen. Het maken van filmpjes op basis van de schilderijen kan een interessante aanvulling betekenen. Als je bedenkt dat we hier maar zeer kort aan hebben gewerkt, is het resultaat toch redelijk bevredigend. Maar eigenlijk denk ik nog veel verder. Wat ik zou willen doen is een soort opera maken met muziek op basis van mijn geschilderde klanken en met projecties van beelden op basis van de schilderijen. Ik zie daar ook dansers bij. Het zou een prachtig bewegend kunstwerk worden. Een idee voor decors en kostuums heb ik al. ”

Vorig artikelFlor Bex (MUHKA): “Ik droom van virtual reality.”
Volgend artikelS.M.A.K.: Een computer mag je zien
Ludo Schildermans
Ludo Schildermans is schrijver. Zijn recentste roman is De reis van de hofarts (samen met Jozef Schildermans) onder de auteursnaam L.J. Schildermans gepubliceerd bij Uitgeverij Houtekiet.