Babbelen tegen je pc in 2000

‘Hello Dave, everything is going smoothly?’ Wie kent deze oneliner niet uit 2001, A Space Odyssey? De computer HAL groet er zijn menselijke collega Dave mee. Een en ander speelde zich eind van de jaren 60 af in het brein van Arthur C. Clarke en Stanley Kubrick. Praten mét je computer blijft nog even sciencefiction, maar er tégen praten dat kan sinds kort met Philips FreeSpeech 2000 (lees onze test) en L&H VoiceXpress. Dit laatste pakket voelen we hieronder aan de tand.

L & H Voice Xpress is er in drie versies. De basisversie werkt alleen in combinatie met een aangepaste versie van WordPad die wordt meegeleverd. Voice Xpress Advanced kun je laten samenwerken met Word 95, Word 97 en Word 2000. Je dicteert dus gewoon je tekst vanuit Word in plaats van hem in te tikken. Wij testten Voice Xpress Professional. Deze versie werkt samen met de volledige Office 97 en de nieuwe Office 2000, maar ook met Corel WordPerfectSuite 8 en Lotus SmartSuite. De Professional-editie kun je bovendien ook gebruiken met Internet Explorer 4.0 en 5.0 en met Netscape Navigator/Communicator 4. Voortaan kun je dus ook tegen het web “spreken”!

Babbelsoftware, wat kan ik ermee?
In tegenstelling tot eerdere pogingen tot spraakherkenning en -verwerking, verwerkt Voice Xpress gesproken tekst niet woord voor woord, maar kun je continu tot 140 woorden per minuut dicteren. Uiteraard verschijnt de tekst met een lichte vertraging pas op het scherm, zelfs op ons krachtige testsysteem. In de praktijk zul je dus geen tekst moeten aframmelen, maar op een eerder traag tempo dicteren of aflezen en uiteraard duidelijk articuleren. Voice Xpress herkent niet alleen de gesproken tekst, maar ook een groot deel van de opdrachtstructuur van andere veelgebruikte Windows-programma’s. Afhankelijk van de versie die je koopt, beperkt zich dat tot Word (95/97) of de volledige suite Office 97, Corel OfficeSuite en Lotus SmartSuite. Dat kan omdat het herkenningssysteem semantische en syntactische intelligentie aan boord heeft. Dat helpt niet alleen de verwerking van gesproken tekst te versnellen, maar ook om bijvoorbeeld uit te maken of het woord ‘Annuleren’ deel uitmaakt van gedicteerde tekst dan wel betrekking heeft op het ongedaan maken van een bewerking. Op die manier converteert Voice Xpress ook gesproken getallen, datums en valuta in het juiste formaat.

Zelflerend
Je hoeft dus niet te schakelen tussen bijvoorbeeld ‘dicteermode’ en ‘opdrachtmode’ zoals dat in concurrerende producten dikwijls het geval is. Het systeem is uiteraard zelflerend. Naast de herkenning van een basiswoordenschat van 300.000 woorden kun je nog een extra woordenlijst aanleggen met bijvoorbeeld specifieke termen.

Installatie en leerproces
Voice Xpress laat zich probleemloos installeren. Je krijgt al onmiddellijk de keuze: voor wie is het pakket bedoeld? Voor Nederlanders of Belgen? Beiden misschien? Wanneer je de eerste keer met Voice Xpress aan de gang wilt gaan, moet je eerst door een leerproces heen omdat het systeem zich moet aanpassen aan je uitspraak en stemtimbre. Daarom legt Voice Xpress van je stem een profiel aan. Omdat er misschien meerdere gebruikers op één pc werken waarop Voice Xpress is geïnstalleerd, kan het systeem overweg met verschillende sprekersprofielen. Het aanmaken van een sprekersprofiel bestaat uit twee delen en het eerste deel gebeurt met een ‘Audio Setup Wizard’.Vooreerst moet het systeem wat info hebben over jezelf: ben je man of vrouw? Dit is geen indiscrete vraag, maar heeft alles te maken met het aan te maken stemprofiel. Hetzelfde kan worden gezegd van de leeftijd: het systeem vraagt naar leeftijden beneden 10 jaar, tussen 10 en 13 jaar, tussen 14 en 16 jaar en boven de 16 (of volwassen stem). Ook deze leeftijdscategorieën zijn niet lukraak gekozen, maar het blijkt dat hiertussen qua stem de meeste evoluties zitten. Dan vraagt het systeem naar de aard van de microfoon.

Bittere pil
Het volgende deel van het sprekersprofiel bestaat uit de spraakgewenning. Het systeem moet immers over een basisherkenning van uw stem beschikken. Je moet deze bittere pil slikken of het systeem bakt er later niks van. Het systeem probeert je stem te herkennen en te begrijpen wat je leest. Een en ander is zo gebruiksvriendelijk mogelijk opgevat. Wanneer het systeem je stem niet herkent kun je steeds herbeginnen. Je kunt ook even pauzeren of zelfs stoppen om nadien verder te gaan. Dat laatste is geen overbodige luxe want je zult er wellicht één tot twee uur zoet mee zijn.

Gebruik
Ik heb ooit met de Amerikaans/Engelse versie van Voice Xpress gestoeid, maar dat resulteerde in een Babylonische spraakverwarring die ik liever vergeet. Is mijn Engels dan echt zo slecht of had ik te maken met de Westvlaamse versie van Voice Xpress in plaats van de Engelse? In ieder geval het ding werkte van geen kanten. De Nederlandse versie daarentegen blijkt wel tamelijk te werken. Ik zeg wel ’tamelijk’, want soms krijg je de gekste dingen. Bovendien bleek de automatische schakeling tussen opdrachtmodus en dicteermodus niet feillos te werken. Het is nog verre van perfect, maar de ontwikkeling van de spraaktechnologie gaat blijkbaar in de juiste richting, een beetje (veel) geholpen door de steeds krachtiger wordende computers.Het spreekt vanzelf dat je pas echt van een pakket als Voice Xpress kunt genieten als je er een tijdje mee werkt en zoveel mogelijk oefensessies doorlopt. Hoe vaker je het pakket gebruikt en onderweg fouten corrigeert, des te beter het wordt. Ja, een beetje zoals met wijn.