Vloeiend tekst dicteren

Spraakherkenning zit in de lift. Paradepaardje van Belgische bodem is natuurlijk Lernout & Hauspie VoiceXpress (zie onze test). Belgiës trots moet evenwel een geduchte Nederlandse concurrent trotseren.

De jongens en meisjes bij Philips hebben zeker niet stil gezeten. FreeSpeech 2000 heeft heel wat meer in zijn mars dan zijn voorganger. FreeSpeech 2000 heeft veel weg van L & H Voice Xpress. Toch zijn er enkele markante verschillen. Zo kun je een Nederlandse/Vlaamse Voice Xpress installeren op een Engelse Windows. Dat kan niet bij FreeSpeech 2000. De Nederlandse/Vlaamse FreeSpeech draait alleen onder de Nederlandstalige Windows en de Engelse versie onder de Engelstalige Windows.

Installatie
FreeSpeech installeer je zonder problemen op je harde schijf en net als bij Voice Xpress moet je beginnen met het afstellen van je geluidsconfiguratie. Om je stemtimbre te herkennen vraagt het pakket of je een man of een vrouw bent, maar verdere nuances zoals leeftijd vraagt het systeem niet. Het systeem test wel de achtergrondruis, maar gaat niet de kwaliteit na van je eigen inspreektest. De tweede cd-rom met extra talen moet je slechts bij de hand hebben als je effectief extra taalmodules wilt installeren. Wil je FreeSpeech 2000 installeren over FreeSpeech 98 heen, dan kan dat. Het installatieprogramma vraagt dan of je je gebruikersprofiel wilt behouden en converteren naar FreeSpeech 2000. Zo hoef je niet vanaf nul te beginnen.

Natuurlijke spraakherkenning
Ook FreeSpeech 2000 is een ‘Natural Speech Recognition’-product. Dus ook hier geen verouderde woord-voor-woordtechnologie: je kunt vloeiend tekst dicteren aan het systeem. Wel moet je goed articuleren. Zoals bij Voice Xpress moet je door de zure appel heen van de training. De werking ervan is ongeveer zoals bij Voice Xpress: je spreekt een aantal zinnen in die je eventueel kunt corrigeren. Nadien maakt het programma aan de hand van de training een gebruikersprofiel op. De training moet minstens een kwartier duren, maar zoals met elk spraakherkenningsprogramma geldt dat hoe meer je van het systeem gebruik maakt, des te accurater het zal werken en je stem herkennen. Na een algemene introductie kun je kiezen welke trainingssessies je wilt inspreken.

Ruimte zat
Zorg dat je voldoende ruimte hebt op de harde schijf. Het programma maakt immers voor een uitgebreide training extra WAV-bestanden en stemprofielen aan. Dat kan vlug oplopen tot een paar honderd megabyte. Je doet er ook goed aan om FreeSpeech te installeren op een FAT32-partitie onder Windows 98 of op een NTFS-partitie onder Windows NT, juist omwille van de vele kleine trainingsbestandjes die allemaal als tekstbestand apart zijn opgeslagen.

SpeechMike
Naast de gewone spraakversie met een hoofdtelefoontje, bestaat er een versie met de SpeechMike. Dit is een microfoon met een ingebouwde volgbol. Je kunt deze volgbol gebruiken naast je al geïnstalleerde muis of muispad. Beide botsen niet. Deze versie valt wel een flink stuk duurder uit. Tijdens de installatie vraagt het programma of je FreeSpeech met of zonder SpeechMike gebruikt. Wil je het spraakherkenningssysteem gebruiken op een notebook, dan is het ingebouwde microfoontje hiervan absoluut ontoereikend. Het gebruik van een externe microfoon of een hoofdtelefoon- microfooncombinatie dringt zich dan op.

Talen zat
Ben je al vertrouwd met FreeSpeech 98, dan vallen meteen een aantal nieuwe functies op. Vooreerst is het mogelijk om binnen de dicteermodus met verschillende talen om te gaan. De interface blijft Nederlands, maar je kunt ook dicteren in een aantal andere talen. Die bijkomende taal-‘engines’ installeer je ongeveer zoals een insteekmodule. Je kunt dit nog het best vergelijken met de traditionele tekstverwerker die ook overweg kan met verschillende taalwoordenlijsten voor de spellingscontrole. Zo kun je in een Nederlandstalige Word extra taalmodules installeren voor bijvoorbeeld het Frans, Duits en Engels. Iets gelijkaardigs heb je dus in FreeSpeech 2000. Naast de Vlaamse versie zit er nog een tweede cd-rom in de doos met de ‘Language Modules’ voor het Amerikaans Engels, Brits Engels, Duits, Frans, Nederlands, ‘Vlaams’, Oostenrijks Duits, Spaans, Zuid-Amerikaans Spaans, Centraal- en Noord-Amerikaan Spaans, Italiaans, Portugees en Braziliaans Portugees. Deze functie is een geniale zet van Philips waarmee FreeSpeech 2000 weer een straatlengte voor ligt op VoiceXpress. Het is nu dus mogelijk om bij het dicteren van gewone Nederlandse tekst ook fragmenten of citaten in andere talen te dicteren.

Snelheid zat
Wat is er nog nieuw? In de eerste plaats is er de ‘engine’, die nu gebruik maakt van de HSA-technologie van Philips. HSA staat voor High Speed and high Accuracy en moet de werking van FreeSpeech gevoelig verbeteren. Een en ander kan sneller en accurater, ook als je gebruik maakt van snellere Intel Pentium III of AMD Athlon-systemen. EasyEdit en EasyCorrect zijn onderdelen van een nieuw correctiesysteem. EasyEdit geeft de gesproken woorden weer op het scherm en markeert tegelijk elk woord dat je hoort. Het moet het proeflezen vergemakkelijken. Met EasyCorrect kun je je wijzigingen dicteren, iets dat het correctieproces moet versnellen. Je kunt nu ook FreeSpeech 2000 aanpassen met de ConText-editor. Hiermee pas je de woordenschat van FreeSpeech aan je eigen behoefte aan door woorden toe te voegen of te verwijderen. Ook hier kun je de vergelijking maken met de spellingslijsten van tekstverwerkers, waar je ook je eigen woordenschat kunt toevoegen aan de bestaande lijst. Het is nu ook mogelijk om macro’s aan te maken om door je documenten en Windows te navigeren.

Opdrachten
Zoals de vorige versie kun je FreeSpeech niet alleen gebruiken om teksten te dicteren. FreeSpeech begrijpt ook een goede elfduizend ingebouwde opdrachten die functioneren in de meeste Windows-applicaties. Het dus ook mogelijk met Internet Explorer of Netscape Navigator een aantal handelingen met je stem doen. Zonder handen op het web te surfen is wel wat teveel gevraagd. Het systeem wordt geleverd met een Software Development Kit (SDK) die SAPI 4.0 (Speech Application Programming Interface) ondersteunt. Voor de liefhebbers: hiermee kun je spraakherkenning integreren in zelfgeschreven applicaties.De laatste vernieuwing is zeker niet de minste. In tegenstelling tot FreeSpeech 98 is FreeSpeech 2000 nu geschikt gemaakt voor meerdere gebruikers.

En werkt het echt?
Ik testte FreeSpeech 2000 op een Compaq Armada 7800 notebook. Kloppend hart van het ding was een Pentium II aan 366 MHz met 64 MB, ES 1879 AudioDrive geluidssysteem en een harde schijf van 14 GB, verdeeld in twee partities van elk ongeveer 7 GB. Na een drastische FORMAT C vertrok ik van een maagdelijk reine hardeschijfpartitie. Daarop installeerde ik de Nederlandse Windows 98 Second Edition en Microsoft Office 2000 Premium Edition. Daarna kwam FreeSpeech 2000 aan de beurt. Voordat je met FreeSpeech aan de gang gaat, moeten applicaties zoals tekstverwerking al geïnstalleerd zijn om goed te kunnen werken. Ik gebruikte MS Office 2000, maar natuurlijk kan FreeSpeech ook overweg met Corel WordPerfect Suite, al moet je voor versie 8 van WordPerfect een fixpack installeren. Corel WordPerfect Office 2000 zou geen problemen mogen leveren.Zoals VoiceXpress Professional is FreeSpeech er qua accuratesse er flink op vooruit gegaan. Eindelijk kunnen we stellen dat spraakherkenningssoftware echt werkt en functioneel wat bijbrengt bij het pc-gebruik. Wel moet je bij FreeSpeech steeds schakelen tussen dicteermodus en opdrachtmodus. Ook heel handig zou zijn dat je een heel gebruikersprofiel op de een of andere manier kunt overzetten van de ene pc naar een andere.