Tien jaar geleden onthulde TiVo zijn digitale video recorder en het einde van televisie werd aangekondigd. Miljoenen mensen gebruiken hem nu, maar tv is niet veranderd. Is tv technologiebestendig?
Toen de digitale videorecorder van TiVo in de VS werd gelanceerd, leek het echt wel een kleine revolutie. Voortaan zouden we niet meer met videocassettes moeten jongleren, meer nog: je kon het opgenomen programma al beginnen bekijken terwijl het programma nog liep. Je zou de reclame kunnen wegzappen, kijken wanneer je zelf wil. Tv-kijkers zouden massaal hun gedrag veranderen, en tv-zenders zouden adverteerders verliezen.
En nu nog, als je bij Belgacom of Telenet de doos met de digitale televisie-onderdelen gaat halen, staat in de aanprijzing dat je inderdaad dit alles daarmee kan doen. En tien jaar na de lancering hebben in België alleen al honderdduizenden, waarschijnlijk bijna een miljoen, gezinnen digitale televisie met de digitale videorecorder. Op de knop van de afstandsbediening staat ‘pvr’, de afkorting van ‘personal video recorder’. Persoonlijk, want dat was de belofte van de technologie.
Deze technologie heeft al zijn beloften ingelost en geeft alle aspecten van het toen beloofde kijkcomfort. Alleen, niet zoveel consumenten hebben hun gedrag zo grondig aangepast dat het concept televisie fundamenteel is moeten veranderd worden.
Zoals wel vaker als een nieuwe technologie opduikt, is het niet omdat de technologie mogelijkheden geeft, dat mensen die gaan gebruiken. Soms is dat wel zo, en zelfs onverwacht. De mogelijkheid om korte tekstberichten te versturen met een gsm is nooit gepromoot geweest maar is een absolute wereldwijde hit. De mogelijkheden die computers en het internet geven, hebben bij miljoenen mensen de manier veranderd waarop ze informatie zoeken, aankopen doen, communiceren met mekaar.
Niet zo bij televisie. En wellicht nog het meest omdat televisie geen doe-medium is, en nooit is geweest. Je zet het toestel aan, kiest een kanaal van keuze, en van dan af is de enige actie vaak het debiteren van commentaar voor je kijkgenoten. Want televisie is ook een sociale technologie, je consumeert het samen. En het is vooral een luie technologie.
Die luiheid was al vijftig jaar het kenmerk – en belangrijkste gebruiksargument van televisie. Dat verander je niet zomaar met een technologie.
En dus hebben televisiemakers nauwelijks hun product moeten aanpassen aan de personal video recorder. Naar schatting 1 op 20 televisieprogramma’s wordt op een ander tijdstip bekeken, naar schatting 1 op 33 reclameblokken wordt doorgespoeld. Het enige effect, zo heet het, is dat tv-stations iets voorzichtiger zijn om rond 22 uur nieuwe programma’s te introduceren, omdat er dan wel wat mensen kijken naar wat ze om 20 of 21 uur hebben opgenomen.
De digitale video recorder heeft televisie dus niet klein gekregen. Als er een technologie is, die tv schade berokkent, dan is het het internet, het doe-medium internet dat krachtig genoeg is om mensen uit hun luiheid weg te halen. En dat individueel is. En waar videostreaming een succesvol onderdeel is. En waarbij je de tv op de achtergrond nog kan laten opstaan, soms toch. Televisiebedrijven zien dat aankomen. ‘Televisie zal er in de toekomst meer zoals het internet uitzien,’ zei Telenet-baas Duco Sickinge afgelopen weekend aan De Morgen.
Dàt zal het einde van tv zoals we het nu kennen, inluiden, niet een slimme video recorder.
Lees ook: Tv en reclame niet meer bang van digitale video recorder
Toon Lowette is mede-oprichter van 6minutes. Hij is voormalig Knack-journalist en sinds 1982 actief in elektronisch uitgeven, eerst bij krantengroep De Standaard, daarna als onafhankelijk consultant. In 1999 lag hij mee aan de basis van de e-mailnieuwsbrievenuitgeverij 6minutes.
