Linux past in het onderwijs

Als je een column schrijft, wordt er naar je geluisterd. Voor dat beetje invloed doe je het. In september vorig jaar schreef ik in een Villa PC getiteld “De crisis zal nog even duren” het volgende: “Linux (is) aan een forse opmars bezig in de Amerikaanse scholen. Linux biedt educatief àlle mogelijkheden van Windows en misschien nog enkele meer. Wat denkt u dat er zal gebeuren wanneer al die met Linux opgegroeide leerlingen in het echte leven terechtkomen? Juist ja, ze zullen Linux blijven gebruiken. Ik beweer niet dat Microsoft (zijn software) gratis moet weggeven, maar als het marktleider wil blijven, zal het toch een beter evenwicht moeten vinden tussen geld verdienen met zijn besturingssystemen en garant staan voor een massale verspreiding. Aanpassen van de licentie zodat thuisgebruikers en scholen slechts één versie van XP hoeven te kopen en die op al hun systemen mogen installeren, zou al een stap in de goede richting zijn.”

Kosten
Paginagrote koppen in de kranten enkele weken geleden: “Microsoft jaagt onderwijs op kosten”. Onze vrienden uit Diegem–die dus Villa PC niet lezen, de inleiding was, u begreep het al, sarcastisch bedoeld–besloten om het verhuursysteem voor hun software dat ze eerder al het bedrijfsleven in de maag splitsten nu ook toe te gaan passen op het onderwijs. Scholen zullen jaarlijks dertig tot veertig procent meer moeten betalen voor hun Office-licenties (in Nederland gaat de prijsstijging zelfs in de richting van de 250 procent). De Belgische directie reageerde op de krantenberichten als een gebeten hond. Bruno Segers, niet van de domste, probeerde het in De Morgen zo voor te stellen dat Microsoft BeLux zich op het hoofdkantoor in Redmond was gaan opwerpen als de grote verdedigers van het onderwijs. “De hoofdzetel heeft een lijn van prijszetting bepaald waarmee we het niet eens zijn,” aldus Segers. “We moeten onze zaak tegenover hen zeer goed onderbouwen.” Dezelfde krant vond engineering-professor Herman Bruyninckx van de K.U. Leuven bereid te verklaren dat “Microsoft zijn monopolie op draconische wijze (is) aan het uitbuiten en uitbreiden. Hier worden woekerpraktijken gebezigd (sic), met de Europese belastingbetaler als slachtoffer.” (Bruyninckx is de auteur van een interessante visietekst over de democratisering van ICT; deze link opent een nieuw venster).

Huurlicenties
Grappig dat net iemand van een universiteit klaagt over woekerpraktijken. De universiteiten werken immers al langer met huurlicenties voor Microsoft-software en zijn dit systeem dus al gewend. Hun budget ligt vele malen hoger dan in de rest van het onderwijs. De kern van de zaak is dat nu ook de arme delen van ons onderwijs in het nieuwe systeem moeten stappen. Huurlicenties hebben als grote voordeel dat je steeds de nieuwste versies van de Microsoft-software kunt gebruiken, iets wat in het hoger en universitair onderwijs belangrijker is dan in het middelbaar en lager. Dat huurlicenties duurder zijn, is ergens normaal, omdat Microsoft meer kosten heeft, al was het maar op logistiek vlak. We moeten natuurlijk niet naïef zijn: Microsoft bepaalt zelf wanneer het nieuwe versies uitbrengt. Het kan zich dus via het nieuwe systeem van een voorspelbare en gestage stroom inkomsten voorzien. Het bedrijf en de aandeelhouders varen daar wel bij, de klant is in zeker zin overgeleverd aan de updatefrequentie van Microsoft.

Alternatief
Ik herhaal hier de argumenten uit mijn eerdere column: er is een vallabel onderwijsalternatief voor Windows en Office en dat heet Linux. Dat bedrijven een afwachtende houding aannemen tegenover Linux is begrijpelijk, maar in het onderwijs heeft dit alternatief niets dan voordelen, zowel op het gebied van prijs als op technologisch gebied. Open standaarden worden steeds belangrijker in de ICT en dan biedt enkel en alleen Linux een echte oplossing. In het Franstalige onderwijs speelt Linux al een belangrijke rol. Het wordt tijd dat ook het Nederlandstalige onderwijs die weg op gaat.