Het was alsof er geld werd uitgedeeld. Zo druk was het rond de nieuw geopende Eindhovense computerzaak MyCom. In drommen stonden mensen in de winkel om een van de drie koopjes te bemachtigen, waaronder een latje met 128 Mb geheugen voor het luttele bedrag van fl. 25,–. In krap 90 minuten was men door de eerste duizend geheugenmodules heen. Vele extra ladingen geheugens werden aangerukt om de duizenden naar geheugenuitbreiding snakkende pc-liefhebbers tevreden te stellen. Het is natuurlijk anekdotisch maar het geeft aan dat de pc-markt nog verrre van dood is. Integendeel. Er is een nieuw soort pc-winkel onstaan. Winkels die vooral eigen assemblage-pc’s verkopen. Vlak naast de MyCom-winkel staat bijvoorbeeld Computerland dat op dezelfde no-nonsense manier opereert. Merkcomputers lijken hopeloos uit. De kenner kijkt alleen nog naar de componenten waaruit de systemen zijn opgebouwd. Dit veranderingsproces in het aankoopgedrag lijkt zich te onttrekken aan het zicht van de marktonderzoekers. Het zou ons niet verbazen als in de nabije toekomst ook bedrijven systemen via deze no-nonsense methode gaan inslaan.
Recessie
We zeggen niks nieuws als we constateren dat het niet goed gaat met de economie. Maar in tegenstelling tot de rest van de industrie, die nu pas de eerste tekenen van uitputting begint te vertonen, is de recessie in de ICT-sector al ingezet in het najaar van 1999. Dat werd vooral veroorzaakt door de alweer bijna vergeten millennium bug. De Internethausse maskeerde de neergang bij de traditionele ICT-bedrijven, maar eind vorig jaar werd zonneklaar dat goede tijden worden ingeruild voor magere jaren. Om een idee te geven van de ernst van de situatie moeten we naar de cijfers van microprocessorgigant Intel kijken. Intel’s omzet zal naar verwachting dit jaar 52% (!) lager uitvallen dan in 2000. De winst verpulvert naar verwachting van $10,5 miljard in 2000 tot slechts $773 dit jaar. En het wordt er niet beter op. De verkopen zijn na 11 september met 50% gedaald ten opzichte de dezelfde periode een jaar geleden.Nederland blijft niet buiten schot. Nog geen jaar geleden beklaagde Paul Kuiken, directeur van ICT-bedrijf Landis, zich bitter over het tekort aan geschikte personeelsleden. Hoe kon hij zo ooit uitgroeien tot het miljarden bedrijf dat hij voor ogen had? Van dat probleem is hij verlost. Onlangs kondigde Landis ontslagen aan.
Gezond
Dat is een gezonde situatie. Een periode van economische neergang zorgt er voor dat slecht geleide bedrijven omvallen, dat vetgevreten, luie ondernemingen afslanken en dat de klant zich weer even koning kan wanen. Bovendien kan de oververhitte arbeidsmarkt afkoelen en zullen de uurtarieven van ICT’ers stabiliseren of dalen. Allemaal goed voor de industrie en goed voor het beheersen van de inflatie. Het gaat erom dat de overcapaciteit wordt vernietigd en dat de voorraden worden weggewerkt. Voorwaarde voor een periode van consolidatie en sanering is wel dat het niet te lang duurt, anders gebeuren er rare dingen in de hoofden van ondernemer en consument. Economie is nu eenmaal meer psychologie dan cijfers. Het draait om het vertrouwen in de toekomst. Zolang we er maar van op aan kunnen dat we aan het begin staan van een nieuwe bloeiperiode verdragen we de pijn van het moment en concentreren we ons op de beloofde economische hemel.
Golfoorlog
Wat dat betreft willen we de vergelijking wagen met de donkere periode rond 1990. Ook toen was er oorlogsdreiging (Golfoorlog). Ook toen vielen er grote bedrijven (Daf Trucks) om. Ook toen liepen uitgevers van vacturetijdschriften met lange gezichten rond en ook toen was men verbaasd over de rappe ineenschrompeling van de bedrijfswinsten. Het is merkwaardig hoe snel men zoiets vergeet. Nu mag het zo zijn dat de hoogconjunctuur uitzonderlijk lang standhield. Zolang dat verstandige mensen als bijvoorbeeld Boston Consulting topman Wijers veronderstelde dat we in een ‘nieuwe’ economie waren aangeland, waar iets banaals als een recessie niet meer voorkwam. Dat blijkt helaas niet te kloppen. Maar het is nog geen reden tot pessimisme. Juist nu moet men het beroemde ‘long boom’-artikel van de hand van de twee Peters (Peter Leyden en Peter Schwartz) herlezen. In 1997 publiceerden zij hun positieve denkbeelden over technologie, globalisering en open markten in het hippe technologieblad ‘Wired’. Wat er daarna gebeurde is geschiedenis. De Internetluchtballon is leeggelopen en we zitten we midden in een terugslag. Er zijn zelfs reactionaire krachten opgestaan die zich heftig verzetten tegen ‘globalisering’. Alsof het aan banden leggen van de vrije markteconomie iets zou oplossen. Het is zoiets als het slachten van de kip met de gouden eieren.
Antiglobalisme
De kwakdenkers van het antiglobalisme lijken de economie te willen terugbombarderen naar de middeleeuwen. We gaan er echter vanuit dat de economische ‘Jomanda’s’ geen poot aan de grond krijgen en dat het ‘long boom’ scenario gewoon doorrolt. Het zou dus wel eens een zeldzaam goed moment kunnen zijn om een bedrijf te beginnen.