Hemelse muziek

Na vijftien jaar alleenheerschappij van de cd introduceerde de audio-industrie dit jaar niet één, maar twee nieuwe audiofiele geluidsformaten: DVD Audio (DVD-A) en Super Audio CD (SACD). Eerder al bespraken we een DVD-A speler van Kenwood. Ditmaal is het de beurt aan SACD, hier vertegenwoordigd door de in juni op de Belgische markt gelanceerde Sony SCD-XB770.

DVD-A en SACD zijn allebei nieuwe audioformaten die een betere geluidskwaliteit beloven dan de gewone CD. Wat is het verschil tussen beiden? Beide formaten zijn incompatibel met elkaar, hoewel een aantal fabrikanten geluiden laten horen dat er “binnenkort” spelers op de markt zullen komen die DVD-A-, SACD- én DVD-Video-schijfjes kunnen afspelen. Hoewel ze beide de gewone audio-cd verbeteren, verschillen DVD-A en SACD wezenlijk van elkaar (Lees ook ons achtergrondartikel over dit nieuwe formaat). In onze test van de Kenwood DVF-R9030 concludeerden we dat DVD-Audio “wezenlijk beter klinkt dan de vijftien jaar oude CD”. Na het beluisteren van de Sony SCD-XB770 kunnen we je met de hand op het hart verzekeren dat Super Audio CD wezenlijk beter klinkt dan DVD-Audio… als je over de juiste geluidsinstallatie beschikt. We blijven erbij dat het grote publiek vermoedelijk eerder zal kiezen voor DVD-A omdat dit formaat standaard zal worden voorzien op DVD-spelers en dus een extraatje zal vormen bij de videocapaciteiten van een dergelijke speler. DVD-A heeft ook het voordeel dat het compatibel is met bestaande Dolby Digital versterkers. SACD echter is een formaat waarvoor je een nieuwe cd-speler in huis zult moeten halen maar niet noodzakelijkerwijze een nieuwe versterker.

Meerkanaals
Hoewel SACD meerdere geluidskanalen kan weergeven, is dit niet verplicht. Je moet een SACD-speler op de eerste plaats beschouwen als een (sterk) verbeterde CD-speler. De Sony SCD-XB770 is de eerste SACD-speler die op de markt komt die zes geluidskanalen ondersteunt. Het is overigens voor zijn prijs een vrij “basic” speler. Oudere en véél duurdere SACD-spelers kunnen alleen stereo weergeven. Voor muziekweergave is dat niet noodzakelijkerwijze een nadeel. Wie heeft er immers zes volwaardige hifiluidsprekers in huis staan? En dat heb je wel nodig om meerkanaalsgeluid op SACD recht aan te doen. Twee goede hifiluidsprekers heeft een muziekliefhebber meestal wel in huis. Als die gekoppeld zijn aan een goede stereo hifiversterker dan kun je SACD alle eer aan doen. De verschillen met de gewone cd zijn verbluffend. We koppelden de SCD-XB770 aan onze high-end stereoinstallatie en vergeleken zijn weergave van gewone cd’s (sommige meer dan vijftien jaar oud) met die van een oude Denon 920 cd-speler. De oudere Denon-speler was geen maat voor de cd-weergave van de SCD-XB770. Wat vooral opviel was het veel grotere dynamische bereik van de Sony.

Hybride
Vervolgens haalden we twee hybride SACD-schijfjes boven. Hierbij hoort een woordje uitleg. Hybride SACD-schijfjes kun je ook afspelen in een gewone cd-speler, zelfs heel oude zoals onze Denon 920. Simpel gezegd bestaat een hybride SACD uit twee lagen: een gewone cd-laag en een andere hogedefinitielaag met het verbeterde geluid. We probeerden Tubular Bells van Mike Oldfield (Virgin SACD) en Sacred Feast van Gaudeamus (DMP SACD) eerst uit op onze oude cd-speler. Vervolgens speelden we deze schijfjes af op de Sony SACD, eerst in de cd-stand, vervolgens in de SACD-stand. Telkens ging de kwaliteit een trapje de hoogte in. De onbegeleide koorstemmen op Sacred Feast klonken in de SACD-stand letterlijk hemels. Het dynamische bereik van Tubular Bells was met momenten oorverdovend, ondanks het feit dat we de geluidsknop van onze Luxman-eindversterker een stuk lager instelden dan bij de cd-weergave. We luisterden ook naar de SACD-versie van Bob Dylan’s Blonde on Blonde (Columbia SACD), een niet-hybride SACD die je dus niet kunt afspelen op oude cd-spelers. Hoewel een één-op-één vergelijking in dit geval niet mogelijk was, heb ik Rainy Day Woman nog nooit zo overweldigend gehoord. Er steekt nog leven in deze oude opname, leven dat deze SACD-remix en de Sony SCD-XB770 er prachtig uithalen.

Digitaal
De XB770 is de eerste meerkanaals SACD-speler. Dat wil niet zeggen dat je hem digitaal kunt koppelen aan een Dolby Digital versterker: beide formaten zijn zoals gezegd niet compatibel. De speler heeft wel zes analoge uitgangen voor stereo voor, stereo achter, mono midden en subwoofer. Die kun je op je meerkanaalsversterker aansluiten, op voorwaarde dat die over de nodige ingangen beschikt. Wij sloten de SCD-XB770 aan op een Sony DB940 versterker met behulp van een Monster InterLink kabel. Tubular Bells op SACD heeft een mix van vier kanalen (voor en achter in stereo). Het verschil met de stereoweergave vonden we niet erg groot, meer nog, de stereo-uitvoering beviel ons beter. Sacred Feast is gemixt in zes kanalen, waarbij de surrounds vooral worden gebruikt om de kerkakoestiek beter weer te geven. Dat was duidelijk merkbaar, maar ook in dit geval beviel ons de stereoweergave beter. Een en ander heeft ongetwijfeld te maken met de kwaliteiten van versterker en luidsprekers. Op een high-end meerkanaalsinstallatie zal een en ander ongetwijfeld beter tot zijn recht komen. Alleen zeer kapitaalkrachtige muziekliefhebbers kunnen zich echter een dergelijke installatie permitteren.