Als een mediamogol als Rupert Murdoch zegt dat online nieuws betalend zal worden, is dat dan de aanzet van een nieuwe trend? Of alleen maar de bevestiging van het onomkeerbare?
Waarom betalen voor online muziek als die gratis gedownload kan worden? Waarom betalen voor online nieuws als het gratis is?
Het belangrijkste antwoord lijkt alleen maar de verwijzing naar het copyright. Wie intellectuele en creatieve producten maakt, is daar intellectueel eigenaar van en heeft recht op een vergoeding (lees-, luister-, gebruiksvergoeding). Dat is de wet, en dat is bovendien rechtvaardig.
Maar de online omgeving heeft zich aan wet noch rechtvaardigheid veel gelegen gelaten. Vóór online ook niet, daar niet van. Boeken, handboeken, muziek, foto’s, software: ze werden allemaal gekopieerd. Maar de middelen waren ingewikkelder, en er was altijd wel kwaliteitsverlies. In de digitale wereld is het onrecht in een klik gebeurd en zonder kwaliteitsverlies.
Dus moeten auteurs en uitgevers min of meer noodgedwongen leren leven met een wereld waarin informatie en creatieve producten gratis zijn voor de gebruiker. Muzikanten moeten hun inkomsten uit optredens halen, minder of niet uit cd’s. Nieuwsmakers (uw dienaars op deze site inbegrepen) uit reclame.
Maar de reclame haalt niet de niveaus die verwacht waren. Internetreclame stijgt sterk – voor reclamemakers is het een efficiënt medium. Maar de crisis slaat hard toe, ook online. En nieuwsmakers blijven met de kosten zitten. Wie intussen ook nog kranten drukt of televisie maakt, krijgt op die fronten zo mogelijk nog zwaardere klappen.
En dus gaat er maar één oplossing zijn: nieuws betalend maken.
Niet omdat het rechtvaardig is, maar omdat het nodig is. Als er geen inkomsten zijn, kunnen de redacteurs niet betaald worden, en is er niet genoeg nieuws, en dan blijven de adverteerders nog meer weg. Neerwaartse spiraal.
Het afgelopen jaar is er in de vakliteratuur van de media meer en meer gesproken over nieuws betalend maken. Maar wie bijt spits af? Niet een kleine zoals 6minutes of DiskIdee, zelfs niet een Europese kleine zoals De Persgroep. Groten zoals Financial Times, New York Times, Wall Street Journal hebben het al aangekondigd, en actie zou binnenkort verwacht kunnen worden.
Nu heeft evenwel een echt grote, Rupert Murdoch, de grote baas van mediaconglomeraat NewsCorp, verklaard dat werken aan testbetaalprojecten achterhaald is, en dat zijn kranten en tv-stations hun online nieuws betalend moeten maken.
Zeker de kranten hebben in een opbod om online de beste te zijn te veel informatie gratis toegankelijk gemaakt. De switch van betalende papieren uitgaven en gratis online is voor lezers zo evident geworden dat de productie van nieuws financieel onmogelijk wordt.
Er zal geen andere uitweg zijn. Gemakkelijk zal evenwel anders zijn. Overal wordt nieuws vlot gekopieerd en geplakt en zijn er honderden sites die automatisch of met nauwelijks menselijke middelen nieuwsoverzichten bieden (Google Nieuws, nieuws.be,…). Nieuws dat door anderen gemaakt is, én betaald.
Zo lang die sites gratis blijven kopiëren en profiteren, blijft het moeilijk. En vanuit uw standpunt, lezer, hebt u geen ongelijk, natuurlijk. Waarom zou u betalen als het gratis kan. Hebt u veel boodschap aan onze financiële toestand. U wil geïnformeerd worden, klaar. Aan ons, uitgevers, is het dan om u met kwaliteit en trouwe toegevoegde waarde te blijven overtuigen. Als dat gratis kan, zullen we het niet laten. Maar het nijpt, bij de kleinen en de groten. Bij het nieuws, bij de muziek, bij de boeken, bij de foto’s, bij tv, in alle creatieve informatieberoepen.
Lees online wat Murdoch zei bij Financial Times, zolang het nog gratis toegankelijk is.
En: uw reactie is welkom. U bent immers betrokken partij. ‘Stakeholder’, zouden de financiële mensen zeggen.
Toon Lowette is mede-oprichter van 6minutes. Hij is voormalig Knack-journalist en sinds 1982 actief in elektronisch uitgeven, eerst bij krantengroep De Standaard, daarna als onafhankelijk consultant. In 1999 lag hij mee aan de basis van de e-mailnieuwsbrievenuitgeverij 6minutes.