“Wie is nu de lul?” Onderwerp van een e-mail van een collega. Oei, heb ik hem voor het hoofd gestoten? Neen, hij maakt me attent op een rapport over Digital Rights Management (DRM) van de Library of Congress, de grootste mediatheek ter wereld. Het rapport concludeert dat de DRM-wetten in de V.S. een serieuze beperking vormen voor de archiveringsplichten van de Library.
“What’s mine is yours and what is yours is mine.”
William Shakespeare, Measure for Measure (5.1.570)
Het rapport van de Amerikaanse Library of Congress concludeert dat de DRM-wetten in de V.S. een serieuze beperking vormen voor de archiveringsplichten van de Library. Die mag onder de huidige regels in essentie alleen een kopie van een werk maken als het al beschadigd is.
Catch-22
Mooie catch-22. De Library pleit voor een versoepeling van de zeer strikte Amerikaanse Digital Millenium Copyright Act (DMCA). Die verbiedt elke methode waarmee copyrightbeperkingen kunnen worden omzeild. Uitzonderingen voor archieven of mediatheken zijn er niet. Unieke werken dreigen verloren te gaan omdat archivarissen er geen reservekopie van mogen maken.
Kopiëren maar
Het is allemaal de schuld van de computer. Voorheen was het veel moeilijker dan nu om massaal kwaliteitskopieën te maken van beschermde werken. Je had daar een ganse infrastructuur voor nodig en het gebeurde dus alleen met heel succesvolle werken.
Maar het gebeurde wel! In het voorwoord tot de First Folio van Shakespeare’s verzamelde werken (1623) klagen bezorgers Heminges en Condell al over de "diverse stolne, and surreptitious copies" van Shakespeares werken.
Roofdrukken
Roofdrukken van populaire werken waren lange tijd volstrekt normaal. Auteurs hadden er niets over te zeggen. Het eigendom van een werk lag toen bij de drukker die de matrijs of lettermoeder bezat.
Trouwens, de toneelstukken van Shakespeare werden geacht het collectieve eigendom te zijn van zijn groep toneelspelers en niet van hem als individu. De toneelstukken ontstonden collectief en wijzigden voortdurend op basis van de spelpraktijk. Bovendien waren ze gebaseerd op tal van andere toneelstukken en andere boeken waaruit Shakespeare vrijelijk en zonder bronvermelding kopieerde, samenvatte en bewerkte.
Studenten
Eigenlijk lijkt zijn werkmethode nog het meest op hoe veel studenten (en journalisten) tegenwoordig hun artikels en scripties “samenstellen” op basis van internetbronnen. Copyright stond toen niet gelijk aan intellectuele eigendom.
Sinds de Conventie van Bern (1886) bestaat dit concept wel. Shakespeare zou vandaag de grootste moeite hebben om zijn toneelstukken te creëren. Van bij het verschijnen van zijn eerste stuk zou hij gebrandmerkt worden als een dief. En op basis van onze te rigide DRM-wetten zou hij als misdadiger in de gevangenis gegooid worden.