ISPA heeft berekend dat de internetpopulatie in het tweede kwartaal met slechts 0,3% gegroeid is tegenover vorig jaar. Allerhande redenen worden aangehaald, maar niet dat het internet in België te duur blijft.
Volgens de cijfers van ISPA – de vereniging van Belgische service providers – is het zelfs zo dat er momenteel wat minder consumentenaansluitingen zijn dan vorig jaar rond dezelfde tijd. Tegelijkertijd blijkt dat er met 2,7 miljoen aansluitingen in 4,5 miljoen gezinnen nog wel ruimte voor groei is.
De overheid doet haar werk niet genoeg, zo lees je dan wel eens ergens. Vooral tijdens de vorige regering is er werk gemaakt van ‘internet voor iedereen‘-schema’s die het goedkoper en evidenter moesten maken om een pc met internetaansluiting in huis te halen. Dergelijke schema’s werken niet en hebben nooit gewerkt. Oh, het streefaantal gesubsidieerde pc’s wordt wel in de markt gezet, maar als je gaat kijken bij wie, dan zie je dat het vooral gaat over gezinnen die toch nog bij de betere in de sociale klassen zitten, die toch nog bij de al overtuigden hoorden, maar waar het fiscaal toevallig goed uitkwam om iemand uit het gezin in de categorie te parkeren. Neen, van dergelijke schema’s zijn alleen de leveranciers van de pc’s en van de aansluitingen beter geworden, niet de maatschappij en zeker niet het overheidsbudget.
Het is voor een vereniging van internet service providers natuurlijk niet evident om eigen leden, of nog erger: bepaalde eigen leden, met de vinger te wijzen. Het gemeenschappelijk belang van goede marktcijfers en van lobbying bij de overheid overstijgt het concurrentiebelang, en dan is het best om niet over delicate concurrentiekwesties te praten. Daar is niets mis mee, in elke beroepsorganisatie kennen ze dat evenwichtsdansen.
De vereniging hoeft dus geen kritiek te hebben op de leden, wij mogen dat wel. De situatie in België is op tien jaar tijd strategisch alleen maar achteruit geëvolueerd. Tien jaar geleden stonden we aan de kop van de wereld – niet alleen Europa – inzake breedbandontwikkeling. We hadden Alcatel dat in België breedbandmodems voor de wereld ontwikkelde en de service providers hielp de markt te ontwikkelen. En we hadden de kabelmaatschappijen, verenigd in Telenet, die vroeger dan elders in de wereld internet op de kabel ontwikkelden om de telefoonmaatschappijen de duvel aan te doen.
Tien jaar later staan we in een markt met een duopolie van Belgacom en Telenet, dat dan nog de speciale eigenschap heeft dat beide bedrijven een de facto monopolie hebben in hun internettechnologie. Belgacom slorpt andere providers op (Scarlet dat Tiscali en Planet Internet had overgenomen), zodat het voor de gewone consument al moeilijk is om nog een andere te vinden die overal beschikbaar is. En Telenet doet er alles aan om andere providers op zijn netwerk buiten te houden, zodat er op kabelinternet geen concurrentie is.
Beide duopolisten hebben dat goed begrepen en arrangeren hun prijzen en hun combinatie-aanbiedingen zo dat de consument betaalt. Beide groten maken dan wel reclame in alle media over hun goedkoopste aanbod (rond de 20 euro per maand) maar dat tarief is zodanig aan praktische volumebeperkingen gebonden, dat die klanten eigenlijk niet zouden mogen meetellen: het zijn wel aansluitingen, maar geen echte gebruikers, als u mij begrijpt. Het goedkoopste tarief dient alleen om nieuwe klanten te overtuigen, maar die zullen snel begrijpen dat een beetje gemiddeld gebruik aan iedereen minstens het dubbele per maand kost.
Voor 20 euro heb je in andere landen een echt aanbod, en voor minder dan het dubbele heb je er vaak onbeperkt telefoneren bij, vaak zelfs naar enkele andere landen.
Logisch dat de internetaanbieders tot de conclusie komen dat de populatie niet meer stijgt. De twee grootste leden van de club doen er alles aan om dat zo te houden.
Toon Lowette is mede-oprichter van 6minutes. Hij is voormalig Knack-journalist en sinds 1982 actief in elektronisch uitgeven, eerst bij krantengroep De Standaard, daarna als onafhankelijk consultant. In 1999 lag hij mee aan de basis van de e-mailnieuwsbrievenuitgeverij 6minutes.