Onzichtbaar geld

Het internet als platform voor de nieuwe media ligt grotendeels op zijn gat. Ondernemers pompten miljarden van andermans geld in projecten waarover iedereen het achteraf eens is dat ze niet levensvatbaar waren. Inhoud (zogenaamde content) in ruil voor reclame brengt niet op. Punt. Uit. De oplossing lijkt simpel: geld vragen voor inhoud. De ene na de andere site kondigt aan minstens gedeeltelijk betalend te zullen worden. Hier wordt het spreekwoordelijke paard achter de kar gespannen. Waarom zouden surfers betalen voor inhoud die ze, toen hij gratis was, dikwijls al niet lustten? Waarom zouden ze betalen voor inhoud die ze op een andere site nog steeds gratis kunnen krijgen? Hoe gaan ze betalen als uit onderzoeken blijkt dat de overgrote meerderheid van de surfers (zeker de Belgische) betalingen via het internet onveilig vinden? En wat doe je met de “alles op het internet is per definitie gratis”-mentaliteit die de goeroes van de nieuwe media er jarenlang zélf ingepompt hebben bij het publiek?

Uit een informele enquête die ik op een website tegenkwam, bleek dat 70% van de ondervraagden in geen geval voor internetdiensten wilde betalen. In geen geval: dat klinkt redelijk radicaal. Dat die mentaliteit er bij het publiek goed ingebakken zit, merkt iedereen die een website uitbaat elke dag. De bezoekers eisen een perfecte dienstverlening, zelfs van sites die gemaakt zijn uit pure liefhebberij. Ze fulmineren tegen de weinige reclamebanners die nog draaien en proberen die met alle mogelijke technische middelen tegen te houden. Ze gaan massaal op zoek naar muziek, films, software en documenten waar copyrights op berusten en kopiëren die ongegeneerd met gespecialiseerde software, die notabene in de pers wordt aangeprezen. Meestal begint een dergelijk artikel wel met de caveat dat een en ander illegaal is, om dan paginalang haarfijn uit te leggen hoe je de wet het gemakkelijkst overtreedt. En omdat inhoud toch gratis, generen de meeste bezoekers er zich niet voor om jouw inhoud te kopiëren en op hun eigen site te zetten of te gebruiken in een eindwerk of cursus, dit allemaal uiteraard zonder bronvermelding.

Het betalend maken van internetinhoud zal dus niet van een leien dakjes lopen. Sommige uitgevers hebben ook zo hun twijfels en proberen originele tactieken uit. Als jouw inhoud uniek én gegeerd is, dan kun je die gemakkelijker betalend maken. Het probleem is dat wat jij betalend doet, iemand anders gratis kan doen. Oplossing: probeer de concurrentie uit te schakelen, bijvoorbeeld door rechtszaken in te spannen tegen minder kapitaalkrachtige uitgevers of door de pers te tippen over al dan niet vermeende onfrisse praktijken bij potentiële concurrenten. Het is in dat verband opvallend dat er in België vandaag zoveel te doen is over de onveiligheid van chatkanalen: minderjarigen die worden gelokt, pedofielen die het chatten misbruiken… de Vlaamse tv-zender VT4 kan er van meespreken. Dat komt allemaal toevallig in het nieuws op het moment dat een grote speler op de markt zijn chatsite betalend wil maken. Ik suggereer niet dat er verband bestaat, maar het valt toch op.

Een andere tactiek is mensen geld afhandig te maken zonder dat ze het merken. Hier spelen uitgevers en telecombedrijven onder één hoedje. Steeds meer uitgevers laten de inhoud betalen via de telefoon- of gsm-factuur van hun bezoekers. Die vinden het blijkbaar minder erg om forse bedragen neer te tellen voor een beltoon of bellogo. Voor veel mensen is het geld dat ze via hun telefoonfactuur betalen onzichtbaar. Van dit principe proberen meer en meer uitgevers nu gebruik of zelfs misbruik te maken om ook andere inhoud betalend te maken. Erg sociaal is dit niet: vooral de sociaal zwakkeren worden op die manier soms forse bedragen uit de zakken geklopt.