Gratis informatie, betaald door banners: dat was het zakelijke model waarop heel wat internetuitgevers hun toekomst hadden verwed. Ondertussen blijkt dit model niet te functioneren, tenzij in heel specifieke omstandigheden. Nogal wat uitgevers hebben dit tot hun scha en schande moeten ondervinden. Klinkende namen gingen failliet of beperkten hun internetactiviteiten. Andere publicaties gaan opnieuw over tot het vragen van abonnementsgelden. Denk maar aan de on line versie van de Encyclopaedia Britannica, die zijn carrière begon met een abonnementssysteem, dan midden in de dotcom “boom” de informatie ging aanbieden via het advertentiemodel en ondertussen opnieuw met een abonnementssysteem werkt. Naarmate meer uitgevers het voorbeeld van Britannica en Salon volgen, zullen de surfers op den duur wel moeten betalen voor on line kwaliteitsinformatie. Het probleem tot nu toe was dat er te veel goede informatie “gratis” werd aangeboden. Nu de eerste schapen over de brug zijn, is het einde van dit zakelijke model nakend. Uitgevers mogen echter niet de fout maken opnieuw een zakelijk model dat in de papieren wereld werkt, één-op-één te kopiëren naar de virtuele wereld. Gratis informatie in ruil voor reclame bestaat immers ook in de papieren wereld. Het blad waarin dit stukje verschijnt, is daar trouwens een voorbeeld van. In het Engels noemt men dit model “controlled circulation”, gecontroleerde oplage. Waarom werkt dit systeem niet op het internet? Daar zijn vele mogelijke oorzaken voor. De voornaamste is en blijft het gebrek aan zicht op de lezers van on line publicaties. Ondanks alle slimme technieken en onderzoeken blijft het on line lezerspubliek veeleer wazig. Bij een papieren blad weet je als adverteerde beter wie je lezers zijn en brengen je advertenties meer op. Hoewel betalende abonnementen werken in de papieren wereld, is dat niet noodzakelijk het geval in de virtuele wereld. Internet is veeleer een discreet medium: discreet in de betekenis van los van elkaar staand, het tegengestelde van continu. Sluit je een abonnement af op een krant of een tijdschrift dan valt het op gezette tijden bij je in de bus. De uitgever bepaalt wanneer je de inhoud ervan leest. Op het internet ga je zelf op zoek naar informatie: jij bepaalt wanneer je leest. Als er iets gebeurt, wil je onmiddellijk worden geïnformeerd, liefst door zoveel mogelijk verschillende media. Surfers zijn volgens mij best bereid te betalen voor discrete stukjes informatie op het moment dat ze daar behoefte aan hebben. Ze zijn echter niet bereid een abonnement te nemen, tenzij het medium zo interessant en veelomvattend is dat een doorlopend abonnement loont. Bij een on line encyclopedie kan ik me dat nog voorstellen. Maar ik ga mijn krant niet on line lezen. Ik wil gewoon uit die informatiebron putten op ogenblikken dat ik daar behoefte aan heb. Momenteel bestaat er geen algemeen aanvaard systeem van microbetalingen. On line uitgevers zitten tussen hamer aan aambeeld. Als ze een abonnementsgeld vragen dan verliezen ze de meeste van hun lezers. Blijven ze gratis, dan verdienen ze niet genoeg met reclame. Sommige uitgevers proberen dit probleem op te lossen met behulp van agressievere on line reclametechnieken. Er zijn ook bedrijven die technieken verkopen waarmee adverteerders kunnen “inbreken” op de sites van concurrenten. Daarmee maken ze de situatie nog erger: surfers ergeren zich nog meer aan de on line reclame en die wordt daardoor nog minder effectief. Programma’s die reclame tijdens het surfen weren, worden steeds populairder. Een veeg teken, waarop een deel van de industrie wil reageren met technische tegenmaatregelen. Deze escalatie heeft geen zin: het huidige banneringmodel werkt niet, en moet dus worden bijgesteld.
Home Opinie