Bill Gates, voor het zevende jaar op rij de rijkste man ter wereld, is een hoge boom die veel wind vangt. Dat heeft voor- en nadelen voor Microsoft.
Brengt Gates een bezoek aan een land, dan is dat doorgaans voorpaginanieuws. Hij mag steevast op de thee bij beleidsmakers en beroemdheden. Die hoge zichtbaarheid is heel weinig bazen van een privé-bedrijf gegeven. Gates als marketingmachine is van onschatbare waarde voor Microsoft.
Tot zo ver de voordelen, maar er zijn ook nadelen aan die hoge zichtbaarheid. Rijkdom en succes roepen onvermijdelijk afgunst op. In het ICT-wereldje zijn er Apple-fanaten, Linux-fanaten en (lang geleden) OS/2-fanaten, maar je komt vrijwel uitsluitend anti-Microsoft en anti-Gates-fanaten tegen.
Persoonlijk ben ik eerder pragmatisch: het kan mij eigenlijk niet schelen wat voor software mijn computer draait, als ik er maar het werk mee kan doen dat ik wil en moet doen. Dat is echter bij nogal wat gebruikers blijkbaar niet zo. Welke hardware of software je gebruikt, bepaalt voor sommigen wie je bent. Wat een werkinstrument zou moeten zijn, wordt een emotioneel en politiek statement.
Fanatici
Deze fanatici menen dat je in de strijd tussen de voor- en tegenstanders van Microsoft geen middenpositie kunt innemen. Echo’s van "wie niet voor ons is, is tegen ons" (of het omgekeerde) klinken door in veel van de haatpost die je krijgt als je het aandurft er een genuanceerde mening op na te houden.
Dat hoge bomen veel wind vangen, mochten we eind februari nog eens meemaken. De Vlaamse regeringspartij Spirit, die zijn kar heeft vastgehaakt aan de SP.A, brak in paginagrote advertenties een lans voor vrije software. Via de website www.steunvrijesoftware.be roept Spirit een on line-petitie met de oproep aan de overheid en het onderwijs op om vrije software te gebruiken.
Tot zo ver niets aan de hand, want daar valt op zich heel veel voor te zeggen (en ik heb hetzelfde op deze plaats in het verleden ook al gezegd). De teneur van de advertentie was echter veeleer anti-Microsoft dan pro-vrije software. De slogan "Bill, open your gates" is weliswaar goed gevonden, maar ook zeer ad hominem. De kwade reactie van Microsoft België liet zich natuurlijk raden en was trouwens niet altijd even fijnzinnig. Wat moet je anders denken van een uitsprak zoals "Wij betreuren dat duur belastinggeld, verkregen via partijfinanciering, door u wordt aangewend om een particulier bedrijf op deze manier rechtstreeks aan te vallen."
Spirit
Spirit stelt het in zijn campagne voor als zou de overheid en het onderwijs best zo snel mogelijk compleet op vrije software overschakelen. Dat zou het ene (vermeende) monopolie vervangen door het andere. Microsoft wijst er bijvoorbeeld terecht op dat het prijskaartje van software maar één klein onderdeeltje is van het totale ICT-kostenplaatje. Vrije software kun je wel gratis downloaden, maar kost zeker niet minder om te installeren en te onderhouden.
Het monopolie-argument vind ik trouwens eerder zwak. Er bestaan immers al tal van vrije software-alternatieven voor commerciële software. De consument heeft ook nu al een keuze. Waarom zijn de alternatieven niet populairder? Wat houdt bijvoorbeeld een school tegen om nu al Linux of OpenOffice te gebruiken? Als Spirit het onderwijs ervan beschuldigt een "gratis opleidingsinstituut voor Microsoft" te zijn, dan vergeet het wel dat de meeste leerlingen thuis… Microsoft-software gebruiken. Het vergeet ook dat het bedrijfsleven overwegend Microsoft-software gebruikt. Wat voor nut heeft het Linux-gebruikers op te leiden als die dan vervolgens vooral geconfronteerd worden met Windows?
Het is dus zeker geen kwestie van of-of, maar wel van en-en. Kennismaking met alternatieven uit de vrije software is zeker iets wat meer aan bod moet komen in het onderwijs. Maar dat betekent niet dat je de commerciële software volledig moet verbannen.