De negende van Paradox… symfonie of zwanenzang?

Dat Corel Corporation al een tijdje niet meer weet van welk hout pijlen te snijden is een publiek geheim. Vlaggenschip CorelDraw Graphics Suite houdt het bedrijf, voorlopig althans, nog net met de lippen boven water, maar alle andere escapades die Corel zich meent te kunnen veroorloven, draaien op een regelrecht fiasco uit, inclusief de laatste experimenten met Linux en het jarenlange geflirt met Borland. Dat geflirt leverde Corel uiteindelijk de erfrechten op de relationele databank Paradox op, waarvan een tijdje geleden de negende versie werd uitgebracht.

Corel aast al jaren op de roze trui van Microsoft in het klassement van de bureausuites. Al bijna een decennium lang pompt de Canadese softwaregigant onverantwoord grote sommen geld in de uitbouw van een eigen Office Suite die de concurrentie met Microsoft Office zou kunnen aangaan. De belangrijkste troeven die Corel daartoe mist, trachtte het te verwerven door een bijzonder agressieve overnamepolitiek. Zo werd het gebrek aan een eigen tekstverwerker indertijd weggewerkt door het zieltogende WordPerfect te assimileren. Het ontbrekende rekenbladprogramma werd weggekocht uit de toenmalige Borland-stal (ondertussen herdoopt tot Inprise/Borland) en uiteindelijk trachtte Corel de suite min of meer volledig en dus levensvatbaar te maken door van hetzelfde Inprise/Borland de relationele database Paradox te confisceren, die Borland zelf, enkele jaren daarvoor, had ingekocht van het ter ziele gegane Ansa Software… Volg je nog? Het geheel werd tenslotte in een digitale smeltkroes enkele jaren te rijpen gelegd en resulteerde uiteindelijk in de WordPerfect Office 2000 Professional suite. Wat de invloed van minstens drie verschillende ontwikkelteams en de transitie van Paradox doorheen evenzoveel operating systemen (DOS, 16-bit en 32-bit Windows en nu ook Linux) betekent op de stabiliteit en integriteit van het programma, blijft een open vraag.

Twee uitvoeringen
Paradox 9, dat deel uitmaakt van de WordPerfect 2000 Professional suite, bestaat in twee uitvoeringen: de Standalone Edition, die wij aan de tand voelden, en de Developer’s Edition die een bundeling is van de Standalone Edition en een half dozijn extra hulpmiddelen voor de ontwikkeling van database-applicaties (zoals het Jrun Java servlet, de Paradox Distribution Expert, de Borland SQL Links en een runtime-versie van Paradox 9).

Paradox versus Access
Met de hierboven geschetste competitiedrang van Corel in het achterhoofd zal het wellicht niemand verbazen dat Paradox zich lijnrecht positioneert tegenover aartsrivaal Microsoft Access. Een vergelijking tussen beide soortgenoten is dan ook onvermijdelijk. Net zoals Access richt Paradox zich op het marktsegment van de gewone databasegebruikers en de semi-professionele DBMS ontwikkelaars. Niet bedoeld voor het zwaardere werk dus, maar wel voorzien van de nodige spierkracht en flexibiliteit om de typische klusjes van gegevensbeheer in kleine tot middelgrote ondernemingen te klaren. Paradox is, net zoals Access, een relationele databank, geschikt om gegevens op te bergen in verschillende, al dan niet aan mekaar gerelateerde, tabellen, deze gegevens te ordenen, uit te filteren, er rapporten van te maken, de informatie in de vorm van grafieken voor te stellen of gemeenschappelijk te stellen aan andere bureau-toepassingen zoals rekenbladen of tekstverwerkers. Paradox databases kunnen gebruikt worden op één enkele pc of gelijktijdig op een cluster van computers die via een netwerk aan mekaar gekoppeld zijn, precies zoals bij Access. En net zoals bij Access kan de gegevensinvoer of verwerking geautomatiseerd worden door het ontwerpen van specifieke formulieren met de nodige, achterliggende stuurcode. MS Access vertrouwt hiervoor op Access Basic, een variant op Visual Basic for Applications (VBA), Paradox zweert bij het eigen Object Paradox Application Language (ObjectPAL) dat voortborduurt op de fundamenten van Pascal.

Borland DBE
Voor de benadering van databasegegevens steunt Paradox op de Borland Database Engine (DBE) terwijl Access gebruik maakt van de JET database motor. Paradox ondersteunt eveneens de open standaarden SQL, ODBC, ActiveX en de JDBC API die de toegang mogelijk maken tot informatie in andere toepassingen en op andere platformen. Paradox lust in ieder geval gegevens uit ASCII tabellen, dBase-bestanden, Lotus 123 (V1 en V2); het eigen Quattro Pro, Excel (tot en met Versie 97) en Access 1, 2, 95 en 97. Voor informatie uit Access 2000 tabellen haalt Paradox echter de neus op. Opmerkelijk is wel dat Paradox-tabellen niet alleen opwaarts compatibel zijn maar ook terugwaarts. Tabellen aangemaakt in Paradox 9 kunnen dus zonder problemen aangesproken worden door applicaties die nog in bijvoorbeeld Paradox 5 aangemaakt zijn. Daar kan Bill nog een puntje aan zuigen.

Gelijk en toch verschillend
Eén van de opmerkelijke verschillen tussen beide programma’s schuilt in het bestandsbeheer. Waar MS Access toelaat om alle relevante elementen behorend bij hetzelfde database-project op te slaan in één enkel containerbestand (.mdb), maakt Paradox er een echt potje van. Elke tabel, query of grafiek, elk formulier, rapport of stukje code, elk datamodel en elke databaseconfiguratie zit in een apart bestand en elk bestand kan om het even waar op de harde schijf of het netwerk weggeschreven worden. Eventjes snel een Paradox-project op ZIP of CDR zetten om thuis verder te werken blijkt al snel een ware nachtmerrie. De Project Viewer laat je gelukkig de bomen in het bos weer terugvinden.De programmeeromgeving vormt het tweede belangrijke verschilpunt. Ook hier moet Paradox deemoedig het hoofd buigen voor de superioriteit van MS Access. In tegenstelling tot VBA en andere, vergelijkbare programmeertalen is ObjectPAL niet uitgerust met een on-the-fly syntaxcontrole. Programmeerfouten te wijten aan een onjuiste syntax of punctuatie komen bijgevolg pas bij het uitvoeren van de code of een geforceerde compilatie naar voor. Ook de bijzonder handige optie in VBA om de argumenten en opties horende bij een bepaalde programmeerinstructie onmiddellijk als aide-memoire op het scherm te tonen wanneer het betreffende commando wordt ingetikt, ontbreek in ObjectPAL volledig. Gelukkig zit er wel een degelijke debugger ingebakken om voor dit gemis te compenseren.

Queries
Het uitfilteren van gegevens uit de diverse tabellen om deze vervolgens weer te geven in rapporten of formulieren gebeurt zowel in Paradox als in MS Access via queries. Paradox kent vier manieren om dergelijke queries aan te maken: Query By Example (QBE), de Visual Query Builder (VQB), het rechtstreeks coderen van de nodige SQL bevelen en het gebruik van de Query Expert. Paradox maakt onderscheidt tussen Action Queries, Delete, Change en Insert Queries en CrossTab Queries. Relaties tussen sleutelvelden in de verschillende tabellen kunnen vastgelegd worden in datamodellen. Referentiële integriteit tussen tabellen kan binnen Paradox eveneens gedefiniëerd worden, maar met name het visuele systeem dat het aanmaken van dergelijke integriteitsregels moet mogelijk maken (de Visual Database Designer) kan niet tippen aan het equivalent binnen MS Access. Normaliter volstaat het om het sleutelveld uit de dochtertabel te verslepen naar het overeenkomstige veld in de moedertabel om de relatie vast te leggen. Wanneer je in Paradox echter omgekeerd het sleutelveld van de moedertabel naar de dochtertabel sleept wordt de relatie volledig foutief opgezet. Verder bleek het ook niet altijd mogelijk om meerdere relaties te definiëren voor tabellen die niet leeg zijn en toen we probeerden een relatie manueel te definiëren, trakteerde Paradox ons op de nietszeggende foutmelding “Ongeldige descriptor”. De hoopgevende HELP-knop op het dialoogvenster leverde enkel maar de volslagen overbodige melding op dat er geen aanvullende informatie beschikbaar was en de suggestie om op de “Vooruit Bladeren” knop te klikken… een knop die overigens nergens te bespeuren was. Dit soort van slordigheden blijkt, jammer genoeg, kenmerkend te zijn voor Paradox 9, want tijdens de testen werder we regelmatig met dergelijke verrassingen geconfronteerd.

Webintegratie
Met de webintegratie zit het gelukkig wel snor. Samen met Paradox 9 krijg je namelijk de jPdox Web Utilities die het mogelijk maken om Paradox databanken toegankelijk te stellen via het internet of intranet. De Paradox Web Form Designer laat gebruikers toe om statische en dynamische webpagina’s aan te maken die via de Paradox JDBC Driver gekoppeld worden aan de databasetabellen.