•Gratis internet is een succes. Maar de vlag dekt niet helemaal de lading. Internet is alleen maar “gratis” als je je privacy ervoor opgeeft, zo blijkt uit een onderzoek van DiskIdee. Slechts twee gratis internet- aanbieders (Tijd Net en Yucom) halen een “voldoende” voor hun privacypolitiek. FreeGates is de enige gratis internetaanbieder die goed scoort in het onderzoek.
Onlangs werd de Nederlandse internetaanbieder XS4ALL voor de rechter gedaagd door een gratis aanbieder van internet. XS4ALL vraagt een abonnementsgeld voor internettoegang. Het bedrijf probeerde via een reclamecampagne aan te tonen waarom “gratis” internet helemaal niet gratis is. De aanbieders van gratis internetaansluitingen doen gouden zaken met de uitbating en verkoop van persoonlijke gegevens. Als je je aansluit bij een gratis aanbieder, geef je een stuk van je privacy prijs. Soms zelfs een heel groot stuk.
België
DiskIdee wilde wel eens weten hoe de gratis internetaanbieders in België inzake privacy te werk gaan. We bezochten de sites van de belangrijkste gratis aanbieders en schreven ons in als lid. In plaats van zoals (bijna) iedereen sloegen we de kleine lettertjes niet over. Wat we zagen, is niet goed. Ook in België geef je je privacy op als je een gratis internetabonnement neemt. Soms gebeurt dit zonder dat je hiervan genoeg wordt verwittigd.
DiskIdee Privacy Index
DiskIdee beoordeelde de privacypolitiek van de belangrijkste gratis internetaanbieders aan de hand van negen criteria. De aanbieders kunnen in totaal veertien punten scoren in de DiskIdee Privacy Index. De meerderheid van de aanbieders haalt niet eens de helft op deze index. Tijd Net en Yucom scoren met een zeven net voldoende. Alleen FreeGates doet het goed, met een score van 11 op 14. Het slechtst scoren 12move (2/14) en World Online (3/14). De details van het onderzoek vind je in dit Excel-rekenblad. Het is bewaard in Excel 97-2000 & 5.0/95 formaat; je moet het dus op zowat alle computersystemen kunnen openen.
Belgacom
Belgacom.Net schrijft in zijn algemene voorwaarden onder het kopje “Privacy en vertrouwelijkheid” letterlijk:
“BELGACOM behoudt zich het recht voor de informatie met betrekking tot de e-mail berichten, zoals hun inhoud, herkomst of bestemming, te controleren en te onderzoeken, indien zij reden heeft te geloven dat deze berichten geheel of gedeeltelijk te maken hebben met onwettige of ongeoorloofde activiteiten, of indien zij daartoe opdracht gekregen heeft van de bevoegde autoriteiten.”
Belgacom behoudt zich met andere woorden het recht voor om jouw e-mailberichten te lezen, ook als er in die zin geen rechterlijk bevel werd afgeleverd (in welk geval alle providers – gratis of niet – in België verplicht zijn om hun medewerking te geven).
Bij de inschrijvingsprocedure krijg je niet spontaan de algemene voorwaarden van Belgacom.Net. Je moet die expliciet aanklikken. Belgacom.Net vraagt je in tegenstelling tot de meeste anderen gelukkig niet het hemd van het lijf bij de inschrijving: je naw (naam, adres, woonplaats) gegevens volstaan. De gegevens die Belgacom.Net verzamelt, zijn uitsluitend voor gebruik door Belgacom en dochterbedrijven zelf. In de algemene voorwaarden staat immers letterlijk:
De persoonsgegevens die de Klant aan BELGACOM verstrekt worden opgenomen in de bestanden van BELGACOM (Emile Jacqmainlaan 177, B-1030 Brussel) en van BELGACOM SKYNET (Colonel Bourgstraat 124, B-1140 Brussel) en worden verwerkt met het oog op het voeren van informatie- of promotieacties i.v.m. de producten en diensten van BELGACOM en van BELGACOM SKYNET. (&)BELGACOM en BELGACOM SKYNET verbinden zich ertoe geen persoonsgegevens van de Klanten aan derden mee te delen, tenzij op bevel van de bevoegde gerechtelijke autoriteiten.
Belgacom verkoopt blijkbaar geen gegevens aan derden.
Commerciële partners
Dat is bij sommige concullega’s wel even anders. Als je je inschrijft bij Freebel, Freeworld, Tijd Net, VT4.net, World Online en Yucom geef je expliciet de toestemming om je persoonlijke gegevens vrij te geven aan de “commerciële partners” van deze gratis internetaanbieders.
VT4.Net gebruikt caller-id om zijn abonnees te monitoren. Dit is uit veiligheidsoverwegingen, maar het kan natuurlijk ook voor commerciële doeleinden worden gebruikt.
Bij 12move (Shell) en GoPlanet (Planet Internet) verkoop je je persoonlijke gegevens impliciet: nergens in de voorwaarden wordt vermeld dat het bedrijf jouw gegevens niet zal delen of verkopen. 12move bakt het trouwens erg bruin: op de site vonden we geen spoor terug van algemene voorwaarden of een privacypolitiek, terwijl je bij de inschrijving toch het hemd van het lijf wordt gevraagd (wel kun je alles behalve je naw-gegevens gewoon overslaan, maar dat wordt nergens expliciet vermeld).
Engelstalig
Bij Yucom worden je standaard Engelstalige algemene voorwaarden voorgeschoteld als je je probeert in te schrijven. Je kunt dit vermijden door expliciet op NL te klikken op de hoofdpagina of door de juiste taal te kiezen wanneer je de algemene voorwaarden te zien krijgt.
Op verschillende plaatsen in de algemene voorwaarden van Yucom wordt expliciet vermeld dat het afstaan van jouw gegevens een voorwaarde is om lid te kunnen worden van Yucom en om de diensten van Yucom te kunnen gebruiken. Want:
“6.2.De Gebruiker erkent dat advertenties en publiciteit een ondeelbaar en integraal deel uitmaken van de Dienst.”
Ook Yucom kan de e-mail van zijn abonnees lezen, zelfs zonder gerechtelijk bevel. Een en ander wordt wel omfloerster geforumuleerd dan bij Belgacom.Net:
“3.12. Yucom zal de inhoud van de Gebruikerscommunicatie niet veranderen, bewerken of openbaar maken, behoudens (a) indien dit vereist wordt door de wet, (b) om zich te schikken naar een gerechtelijke procedure, (c) overeenkomstig de Algemene Voorwaarden, (d) om te antwoorden op vorderingen volgens dewelke de inhoud van de Gebruikerscommunicatie de rechten van derden schendt, of (e) om de rechten van Yucom en haar filialen te beschermen.”
Wij vinden deze uitzonderingen veel te ruim geformuleerd. Bepaling c kan bijvoorbeeld zeer ruim worden uitgelegd. Yucom laat ons echter in een reactie op de eerste versie van dit artikel weten dat ze deze bepaling beperkend interpreteren. “Uitzonderingen dienen juridisch strikt toegepast te worden,” aldus de advocaat van Yucom in een aangetekende brief aan onze redactie. In verband met bepaling c geeft de advocaat van Yucom volgende voorbeeld: “(…) vorige week kreeg Yucom klachten dat een user van Yucom een video met beelden van bestialisme via e-mail verspreidde. Yucom behoudt zich dan het recht voor ( en heeft de juridische plicht overeenkomstig het Samenwerkingsprotocol!) de nodige acties te ondernemen.”
Positief is dat Yucom een privacypolitiek heeft die je kunt nalezen voor je je inschrijft. Daarin kun je precies nalezen wat Yucom doet of kan doen met de gegevens die het over je verzamelt. Bijvoorbeeld:
“Wanneer u Internet gebruikt, maakt Yucom gebruik van bepaalde informatie afgeleid uit uw opzoekingen en uit de door u bezochte web pagina’s om beter aan uw verwachtingen te beantwoorden.”
en ook
“Bepaalde gegevens worden enkel voor statistische doeleinden verzameld. Ze zijn volledig anoniem.”
Maar ook:
“In bepaalde grensgevallen, zal Yucom overgaan tot het bijeenbrengen van uw persoonsgegevens met gegevens gehouden door derden. Uiteraard worden vertrouwlijkheidsclausules voorzien in alle contracten welke op persoonsgegevens slaan met betrekking tot de gebruiker, zodanig dat derden in geen geval op hun beurt persoonlijke informatie mogen bekendmaken die wij hun zouden hebben meegedeeld.
Bij ons eerste bezoek aan Yucom hadden we deze privacypolitiek niet gezien. Omdat Yucom een expliciete privacypolitiek heeft, wint het een punt bij en haalt het nu samen met Tijd Net 7/14 punten of een voldoende op de DiskIdee Privacy Index (zie rekenblad).
Expliciete toestemming
FreeGates deelt net als de anderen jouw gegevens met derden. Het vergt wel telkens de expliciete toestemming van de abonnee. Met name de commerciële e-mails die je ontvangt, kun je zelf controleren. Het bedrijf spreekt zich wel tegen in zijn algemene voorwaarden. Op een plaats lezen we dat de gebruiker er kan voor kiezen geen reclameboodschappen via e-mail te ontvangen. Even verder staat dat elke gebruiker “voorlopig” verplicht is minstens twee categorieën aan te kruisen voor het ontvangen van reclameboodschappen (uit een lijst van acht mogelijkheden). De privacygaranties van FreeGates gelden natuurlijk niet voor de bannerreclame, die kun je evenmin als bij de anderen controleren.
FreeGates belooft net als Belgacom expliciet je naw-gegevens niet aan derden te zullen verkopen. Het is ook het enige bedrijf dat expliciet verwijst naar een policy in verband met logs. Logs zullen worden bijgehouden, maar alle informatie wordt anoniem verzameld. De naw-gegevens van de abonnees worden bij FreeGates met andere woorden niet gekoppeld aan de sporen die de abonnee nalaat bij zijn surftochten.
Conclusie
Het loont soms om de kleine lettertjes te lezen. We vragen ons bijvoorbeeld af hoeveel abonnees beseffen dat hun e-mails mogen worden gelezen door de netwerkbeheerders van Belgacom.Net en Yucom (in het laatste geval onder voorwaarden die naar eigen zeggen “strikt juridisch” zullen worden toegepast). En wat te denken van Freebel, Freeworld, Tijd Net, VT4.net en World Online die al je gegevens zondermeer kunnen verkopen aan wie ze maar willen? Of van VT4.net dat zijn abonnees controleert met behulp van caller-id? Sommige aanbieders schieten ook zwaar te kort in de informatievoorziening naar de klanten toe. 12move, Belgacom, FreeWorld en World Online tonen hun algemene voorwaarden niet expliciet voordat je de vragenlijst invult. Bij Yucom krijgt de gebruiker als hij even niet oplet de Engelstalige voorwaarden in plaats van de Nederlandstalige voorwaarden te zien. De “vrijwillige” afstand van privégegevens zoals in de wet omschreven lijkt ons in dat geval niet echt vrijwillig. Bij 12move is er geen spoor van algemene voorwaarden of een privacypolitiek. Toch vraagt deze aanbieder je het hemd van het lijf. Volgens ons overtreedt 12move de wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
In dit Excel-rekenblad vind je de gedetailleerde score van de providers op de DiskIdee Privacy Index. Het is bewaard in Excel 97-2000 & 5.0/95 formaat; je moet het dus op zowat alle computersystemen kunnen openen.
