Baas boven baas

Calibratie
Om een surroundsysteem te calibreren, heb je normaal een geluidsdrukmeter nodig en een speciale dvd met surroundtestgeluiden. Dan moet je met behulp van die geluidsdrukmeter zorgen dat alle kanalen inclusief de subwoofer even luid klinken op je centrale luisterplaats, de zogenaamde "hot spot". Verder moet je ook nog instellen op welke afstand alle luidsprekers van die luisterplaats staan, en of het om ‘kleine’ of ‘grote’ luidsprekers gaat. Grote luidsprekers kunnen het volledige audiospectrum weergeven, kleine luidsprekers niet: die hebben problemen om lage tonen onder de pakweg 50 Hz met voldoende authoriteit en geluidsdruk weer te geven. Over het juist instellen van de luidsprekers van een surroundsysteem verscheen op DiskIdee al een cursus.
Dit kun je natuurlijk ook doen met de Pioneer VSX-AX5Ai, maar Pioneer zorgde voor een alternatief en dat heet MCACC of ‘Multi Channel Acoustic Calibration System). Bij de versterker krijg je een vrij kleine microfoon met een ruim vijf meter lange kabel. Je plugt de microfoonkabel in de juiste ingang in aan de voorkant van de versterker achter de klep en de microfoon plaats je dan op een staander of stoel ongeveer op oorhoogte op je luisterplaats.

Pioneer MCACC calibratiemicrofoon

Nu kies je in het instellingenmenu van de versterker voor de volautomatische calibratie. Pioneer publiceert in zijn handleiding een waarschuwing dat het volume van dat calibratiegeluid onverwacht luid kan zijn, maar wij vonden dat reuze meevallen. De versterker laat nu een tijdje uit de verschillende luidsprekerkanalen allerlei geluidspatronen horen – meestal nogal staccato – en meldt dan dat de calibratie voltooid is. Wij vertrouwden het niet en besloten het na te kijken. En jawel hoor: de versterker had correct vastgesteld hoeveel luidsprekers we hadden, hoe groot die waren, hoe ver ze stonden van de microfoon en de juiste volumeregeling ingesteld voor elk kanaal. De versterker had ook ingesteld vanaf welke lagetonenfrequentie de subwoofer het werk moest overnemen. De grootste verrassing was, dat de Pioneer versterker ook nog voor iedere luidspreker bepaald had welke frequenties verminderd of juist versterkt moesten worden om een zo egaal mogelijk geluid te krijgen. Je leest het goed: met behulp van een zevenkanaals vijfbandenfrequentie-egalisator werd de totale frequentiekarakteristiek voor elk van de zeven kanalen aangepast aan het soort luidspreker en wat hij beter of minder goed kan weergeven, maar ook aan de plaats waarin de luidspreker staat in de ruimte! Bovendien probeerde de versterker ook nog om het geluid van de achterluidsprekers zo goed gelijkklinkend te krijgen met dat van de voorluidsprekers.

Klank
Nadat we vastgesteld hadden met een testdvd en onze geluidsdrukmeter dat de versterker alles volkomen juist geconfigureerd en gecalibreerd had, besloten we wat surroundmuziek op Super Audio cd via de FireWire-aansluiting af te spelen. Dan wordt immers de luidsprekercalibratie van de versterker toegepast. Onze eerste reactie was: "Waauw!" We wisten niet wat we hoorden. Onze elektrostatische luidsprekers lieten een bijzonder rijke, volle – zeg maar voluptueuze – klank horen. We hadden deze muziek al tientallen malen horen weergeven door onze elektrostaten, maar zó heeft het nog nooit geklonken!
We schakelden over naar de analoge 5.1-aansluiting. Hierbij gebeurt de luidsprekercalibratie in de speler, maar zonder enige toonregeling. Nu klonk de muziek zoals we hem gewend waren, maar in vergelijking met wat we net hoorden klonk het nu arm en schraal. Ook voor dvd-films was de klank rijk, warm en bijzonder indrukwekkend. MCACC is natuurlijk geen echt "room correction system" of kortweg RCS (die kosten zo’n tienduizend euro!), maar dit geeft wel een bijzonder opvallend voorsmaakje van wat zo’n RCS zou kunnen betekenen.

Oehlbach BlueMagic 5.1 kabel
voor analoge 5.1-aansluiting