Online privacy is meer en meer een utopie, zowel in de praktijk als puur filosofisch. De voorbeelden zijn legio.
Het Amerikaanse bedrijf Vibrant Media introduceert IntelliTXT, een on line advertentietechniek die commerciële boodschappen koppelt aan individuele woorden of redactionele inhoud, zo meldt de nieuwsbrief 6minutesinteractive advertising. Min of meer slimme algoritmes doen aan "product placement" in online redactionele inhoud. Sommige woorden worden dubbel onderstreept en als je er met je muis over beweegt krijg je een koppeling te zien.
Dat de algoritmes "min of meer" slim zijn, is een echo van de kritiek van sommigen als zou IntelliTXT niet intelligent genoeg zijn om altijd en overal relevante koppelingen te tonen. Sommige gebruikers spreken al van "spam koppelingen". Journalisten zijn er ook niet gelukkig mee, omdat IntelliTXT een aanslag zou zijn op de "journalistieke integriteit".
Warm of koud
Ongeveer vijf jaar geleden zou ik wellicht een vlammend betoog hebben gehouden over de perfiditeit van deze nieuwe advertentietechniek. Vandaag word ik er niet warm of koud van. IntelliTXT is slechts het zoveelste staaltje van technologie die een grote voorsprong heeft op het maatschappelijke en politieke debat. Tegen dat we de tijd gevonden hebben om de voor- en tegenargumenten voor een (toegegeven) knap staaltje technologie zoals IntelliTXT af te wegen, bestaat er al iets nieuws dat de grenzen nog verder verlegt. Dit werkt afstompend. Het resultaat is dat er nauwelijks nog ernstig over kan worden nagedacht. Zo ontstaat een sfeertje van "laat maar waaien".
IntelliTXT is hoogstens vervelend voor lezer en journalist. Filosofische discussies over pro en contra zullen, voor zover ik nu kan bedenken, vooral gaan over wat het begrip "integriteit van een journalistieke tekst" precies inhoudt.
Gmail
Recent was er ook heel wat te doen rond Google’s nieuwe gratis e-maildienst Gmail. Die wordt gefinancierd door contextgevoelige on line advertenties. Om de advertenties in de "juiste" context te kunnen plaatsen, moet Gmail de e-mails lezen en analyseren. Dit gebeurt, volgens Google, geautomatiseerd én geanonimiseerd. Bovendien worden de analyses met niemand buiten Google gedeeld. Gmail scoort op de graadmeter van technologische perfiditeit al iets hoger dan IntelliTXT. Was e-mail immers niet privé? Privacybewakers zijn dan ook in alle staten.
Helaas, ook hier word ik niet warm of koud meer van. Want als de voortschrijdende technologie één begrip tot op de kern heeft uitgehold, dan is het wel privacy. Servers overal ter wereld "lezen" e-mail al sinds jaar en dag. Is een e-mailserver die e-mails controleert op virussen, spam en niet toegelaten inhoud ook een inbreuk op de privacy? Wellicht wél naar de letter van de relatief strenge Europese privacyregels. Dat weerhoudt de meerderheid van bedrijven, organisaties én internetproviders er niet van om e-mail routinematig te controleren.
Koppeling
Van Gmail wordt gezegd dat het een ideale vergaarbak is van informatie die ook door de NSA, CIA of FBI zal kunnen worden ge- of misbruikt. "Ze hoeven maar een koppeling te leggen, en daar gaat onze privacy," zo gaat het argument. Laat me niet lachen! Die koppelingen bestaan al lang. Het controleren van allerlei soorten elektronische communicatie is sinds jaar en dag routine. (Iemand gehoord van Echelon?) Ook in Europa bestaan er koppelingen tussen de e-mailservers van internetproviders en geheime diensten. Dat is bijvoorbeeld wettelijk verplicht in Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Gmail is in vergelijking daarmee slechts klein bier.
Spam
On line privacy is meer en meer een utopie, zowel in de praktijk als puur filosofisch. De voorbeelden zijn legio. Ik geef er één. Spamfilters werken notoir onbetrouwbaar. Stel, je verwacht een e-mail die maar niet doorkomt. Je belt naar het IT-departement. De vriendelijke meneer of mevrouw aan de andere kant van de lijn belooft het na te kijken. Hoe denk je dat die technicus te weten komt of de spamfilter een "valse positieve" melding van spam heeft gegeven? Door jouw mail na te lezen natuurlijk, zoals IT’ers overal ter wereld al sinds jaar en dag alle e-mail op de servers die ze beheren kunnen nalezen. En dat kunnen ze ook voor de lol doen, of om te spioneren, of om wat voor reden dan ook.
