Als we de marketingjongens van Intel mogen geloven, vond deze week de belangrijkste productlancering plaats in de geschiedenis van de chipgigant. Een nieuwe generatie mobiele processors zag het levenslicht. Bekend onder de codenaam Banias, maar nu officieel Pentium M (van Mobile) gedoopt, moet deze nieuwe notebookchip de “roadwarrior” heel wat voordelen opleveren. Op het onlangs gehouden Intel Developer Forum in San Jose kwamen we te weten wat Pentium M allemaal inhoudt en hoe dat zich vertaalt naar de praktijk.
Of het nu gaat om pda’s, mobiele telefoons, smartphones of notebooks, voor mobiele apparaten (en hun gebruikers), de autonomie blijft een erg belangrijk criterium. Notebooks hebben op dat vlak een
extra zware tweestrijd te voeren. De gebruiker wil veel opslagmogelijkheden en processorkracht, maar tegelijkertijd ook een autonomie van op z’n minst enkele uren.
De notebookmarkt lijkt zich dan ook op te splitsen. Enerzijds zijn er de krachtige, maar minder mobiele desktopvervangers en anderzijds zijn er de vederlichte (sub)notebooks met al hun beperkingen
inzake opslag en processorkracht. Producten die het beste van beide werelden leveren, zijn erg dun gezaaid. En dan zwijgen we nog over de autonomie die in het allerbeste geval drie tot vier uur
bedraagt.
Vanuit deze wetenschap ging Intel aan de slag en het resultaat is Centrino. De vlag Centrino dekt een hele lading en omvat de Pentium M processor, de Intel 855 chipset en de Intel Pro Wireless module
(draadloos WLAN). Alledrie deze componenten zijn zo op elkaar afgestemd dat ze zo min mogelijk energie verbruiken. Maar Intel zet tegelijkertijd heel wat fabrikanten een hak, want om het
Centrino-label op een notebook te mogen plakken, moet die notebook uitgerust zijn met alledrie deze componenten. Overigens is met Centrino Wifi nog steeds niet geïntegreerd op de chip zelf, wat
nochtans min of meer werd aangekondigd op IDF een jaar eerder.
Kloksnelheid
De Pentium M processor bestaat uit 77 miljoen transistors en zal beschikbaar zijn in drie varianten die we reeds kennen van de Pentium III-M: standaard, low voltage en ultra low voltage. Ongeacht de
versie mikt Intel op een verbruik van minder dan 1 watt. Bij de lancering is Centrino beschikbaar in verschillende kloksnelheden gaande van 1,3 GHz tot 1,6 GHz voor de standaard-versie, 1,1 GHz voor
de low voltage en 900 MHz voor de ultra low voltage variant. Dat alles klinkt in vergelijking met de huidige generatie Pentium 4-M processors weinig indrukwekkend, maar toch beweert Intel dat dit
platform goed genoeg zal presteren. Voor rivaal AMD telt kloksnelheid al lang niet meer mee als bepalende factor voor snelheid. Het hanteert in de plaats een Performance Rating gebaseerd op een
verzameling benchmarks. Zover is het bij Intel nog niet, maar met Centrino lijkt de chipbakker de megahertzen niet al te hoog in het vaandel te voeren. Nochtans haalt de Pentium M bij eenzelfde
kloksnelheid een hogere IPC (instructions per cycle) dan zijn voorgangers, wat een en ander moet compenseren. Hoe dan ook, voor mobiele gebruikers komt, volgens Intel, processorkracht pas op een
tweede of derde plaats op het verlanglijstje. Centrino brengt in de eerste plaats ‘voldoende’ snelheid gekoppeld aan een prima autonomie
Autonomie
Het streefdoel van Centrino is een autonomie te halen van acht uur. De eerste generatie haalt dergelijke waardes echter niet en houdt het op een (nog altijd mooie) vijf uur. Een energiezuinige
processor alleen is echter niet genoeg om dat streefdoel te halen. De verschillende Centrino-componenten werken nauw samen om optimaal om te gaan met energie.
Zeker geen onbekende is Speedstep dat in aangepaste Enhanced vorm zijn opwachting maakt in Centrino. SpeedStep stelt autonoom de processorkloksnelheid in al naargelang de behoeften van de gebruiker en
de applicaties. Het doet dit stapsgewijs waarbij Centrino als extra voordeel heeft dat iedere tussenstap voortaan een lager stroomverbruik met zich meebrengt. De overgang tussen kloksnelheden wordt
bovendien sneller dan voorheen uitgevoerd.
Ook de level 2 cache is onder handen genomen. Deze verdubbelt met Centrino niet alleen tot een indrukwekkende 1 MB, de cache is ook nog eens opgedeeld in vier kwadranten die individueel benaderd
kunnen worden. De stukken van het cachegeheugen die niet gebruikt worden, verbruiken dus ook geen stroom.
De speciaal voor Centrino ontwikkelde Intel 855 chipset ondersteunt een front side bus van 400 MHz, kan tot 2 GB aan DDR PC2100 aanspreken en beschikt over USB 2.0. De front side bus werd daarbij
geoptimaliseerd voor energiezuinigheid. Centrino behoudt overigens de compatibiliteit met SSE2/SIMD geoptimaliseerde software. De GM-variant van de 855 chipset zal verder beschikken over een
geïntegreerde grafische kaart van Intel terwijl de 855PM gebruik kan maken van andere 3D chipsets komende van bijvoorbeeld ATI of nVidia. Ook goed om weten is dat de 855 chipset de Stable Image
Technology van Intel ondersteunt, wat het klaarstomen van notebooks voor een uniforme softwareomgeving moet vergemakkelijken.
Ondanks al deze verbeteringen erkent Intel dat nog altijd dat het TFT-scherm de grootste slokop is inzake energieverbruik. Gelukkig staat ook op dat vlak de technologie niet stil met LTPS (low
temperature poly-silicon).
WLAN
Meer en meer notebooks worden standaard uitgerust met WLAN-functionaliteit en verwacht wordt dat het aandeel in 2004 zal oplopen tot meer dan 90 procent. Met de standaard toevoeging van WLAN in
Centrino geeft Intel duidelijk aan dat draadloos de toekomst heeft. Er zullen dan ook veel initiatieven worden opgestart om het aantal draadloze hot spots in de komende jaren gevoelig op te drijven.
Nu is dat onder andere al het geval in de luchthaven van Zaventem (Megabeam), maar ook thuis in de woonkamer moet WLAN algemeen ingang vinden. Routers met ingebouwde WLAN voor consumenten zijn in
ieder geval erg betaalbaar geworden zodat ook daar een doorbraak verwacht mag worden.
Voorlopig ondersteunt Centrino enkel 802.11b – met een bandbreedte van 11 Mbit/s – maar in de zomer van 2003 zal een hybride oplossing overweg kunnen met de 802.11a standaard welke 54 Mbit/s aankan.
Uiteindelijk is het de bedoeling dat processor en besturingssysteem samen in de weer zijn om uit te maken welk communicatiekanaal u best gebruikt. Dat betekent dat er automatisch geschakeld wordt
tussen Wifi hot spots of, als er geen hot spot beschikbaar is, een beroep gedaan wordt op het GPRS-netwerk.
Vervangen?
Hoe past Centrino binnen het plaatje van het huidige aanbod aan (mobiele) chips van Intel? Aan de onderkant van het gamma zal de mobiele Celeron processor de budgetmarkt blijven overheersen. Centrino
moet bij de lancering vooral ingang vinden in de markt van hypercompacte (sub)notebooks en zal daar de Pentium III M vervangen. Die overgang moet nog dit jaar plaatsvinden. Gaandeweg worden de
prestaties van Centrino echter opgekrikt met in de loop van 2004 een vervanging van de Pentium 4 M tot gevolg. Althans, dat is waar Intel op hoopt. Het zal nog moeten blijken of de schaalbaarheid van
de Pentium M dit zal toelaten. Wij vingen op dat 1,7 GHz en 1,8 GHz Centrino’s vrij snel na de lancering beschikbaar zullen zijn.
Hoe dit alles zich naar het huidige aanbod aan notebooks zal vertalen, blijft echter een open vraag. Het is algemeen geweten dat heel wat notebooks gebruik maken van desktopversies van de Pentium 4
processor die niet beschikken over de energiebesparende functies van de mobiele variant. Waarschijnlijk rekent Intel erop dat de warmtegrenzen van dergelijke oplossingen stilaan in zicht komen en dat
Centrino ook daar het gat zal opvullen. Op korte termijn zal Centrino echter moeten opboksen tegen ‘oudere’ Intel-oplossingen en het prestatiegewijs zelfs (initieel) zal verliezen van de Pentium 4 (M).
Zeker met het hogere prijskaartje lijkt de Centrino niet meteen weggelegd voor het wegkapen van een groot marktaandeel.