Ook voor Jan Publiek?

Windows 2000 Professional moet de beperkingen van Windows NT Workstation 4.0 doen vergeten. Is dat wat voor Jan Publiek, zo’n “professioneel” 32-bit besturingssysteem?

Tja, het antwoord op die vraag is zoals dikwijls niet eenzijdig. Ja en nee. Ja omdat Windows 2000 gebaseerd is op Windows NT en dus een volwaardig 32-bit besturingssysteem. Windows 2000 (W2K) is dus ook een flink stuk stabieler en dat is deze keer geen Microsoft-speak. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat Windows 2000 nooit de geest zal geven. De blauwe schermpjes in Windows NT 4.0 bewijzen dat ook een 32-bit besturingssysteem best onderuit kan gaan. Toch is Windows 2000 een hele vooruitgang tegenover de halfslachtige 16-bit/32-bit structuur van Windows 95/98. Je hebt er dus alle belang bij om de sprong te wagen.

Concessies
Wel moet je dan wat concessies doen. Dat is dan het tweede antwoord op de vraag. Nee, Windows 2000 is niet zonder meer iets voor jou. Vooreerst is Windows 2000 geen spelletjesplatform, al zit er nu ook standaard DirectX 7.0a in. Een select groepje van games draait wel onder Windows 2000, zoals Quake II en Quake III. Ook Microsoft zorgt er wel voor dat de nieuwste versies van hun succesvolle games Windows 2000 zullen lusten. Maar er is nog meer in de wereld buiten dat. Het probleem ligt niet zozeer aan Windows 2000 Professional, maar aan de nog beperkte beschikbaarheid van geoptimaliseerde drivers voor 3D grafische kaarten. Eén voorbeeldje: één van onze testsystemen heeft een 3dfx Voodoo3 3000 aan boord. Versie 1.0 van de geoptimaliseerde W2K drivers zijn niet perfect. De OpenGL-ondersteuning is bijvoorbeeld beter dan die voor D3D (Direct 3D). In het 3dfx “Tweaks” regelpaneel konden we de instellingen voor Direct3D niet wijzigen, die voor OpenGL wél. Dat wreekte zich in een spel als Earthworm Jim 3D: de overlays werden niet goed getoond, zodat je het spel in de praktijk niet kon spelen. Een ander D3D spel, Segarally 2, werkte dan weer wel zonder problemen. Ook slaagden we er nog op geen enkel W2K Pro systeem in om onze MadOnion 3DMark grafische test te draaien.

Hardware
W2K Pro stelt ook nogal stevige hardware-eisen. Met minder dan 128 MB SDRam kan Windows 2000 wel overweg, maar echt gelukkig is het beest dan toch niet. Het minimum is sowieso 64 MB. Hetzelfde geldt voor de harde schijfruimte. Zorg voor pakweg 1 GB vrije ruimte op de harde schijf. Een schijf van minstens 2 GB wordt aanbevolen. Met minder dan een Pentium 133 MHz moet je ook niet komen aandraven en eigenlijk is een Pentium aan 200 MHz het absolute minimum om deftig te kunnen werken. Tenslotte is Windows 2000 Professional ook een flink stuk duurder dan Windows 98 Second Edition.Je ziet het dus, Windows 2000 is niet voor iedereen weggelegd. Ook Millennium stelt hogere eisen aan je hardware, maar niet zo ingrijpend als Windows 2000. Het belangrijkste probleem is wel de ondersteuning van extra hardware. Die is wel spectaculair verbeterd tegenover NT 4.0, zoals je hierna kunt lezen, maar er is een addertje onder het gras. Voor Windows 2000 heeft Microsoft geopteerd om in eerste instantie die hardware te ondersteunen die voor het bedrijfsleven van belang is. De ondersteuning voor apparaten die vooral in de consumentenmarkt afzet vinden zoals joysticks en andere spelapparaten, komen slechts op het tweede plan.

Wat is beter dan NT 4.0?
Niet alleen een heleboel cosmetische liflafjes, maar ook wezenlijke verbeteringen tegenover Windows NT kenmerken Windows 2000. Zo is er de Plug-and-Play ondersteuning die nog een stuk verder gaat dan in Windows 98. Windows 2000 eist ook van externe fabrikanten dat ze veel meer aandacht aan stuurbestanden schenken. Stuurbestanden zullen volgens het Windows Driver Model (WDM) principe moeten worden ontwikkeld. Ze zullen een certificaat van Microsoft moeten krijgen om in de lijst van ondersteunde stuurbestanden te worden opgenomen. Is een driver niet Microsoft-goedgekeurd dan waarschuwt het besturingssysteem je vooraf. Installatie geschiedt dan op eigen verantwoordelijkheid.Microsoft is heel streng voor grafische kaarten en geluidskaarten, omdat goedkopere versies of OEM-apparaten wel eens met minder goede stuurbestanden werden geleverd met alle gevolgen van dien voor de stabiliteit. Andere hardware werkt nog wel met oudere stuurbestanden, maar je krijgt dan wel een waarschuwing te zien. Eén en ander heeft tot het gevolg dat van verschillende oudere apparaten (nog) geen stuurbestanden bestaan. Voordeel van het WDM-model is dat je stuurbestanden die volgens dit model zijn geschreven ook onder Windows Millennium kunt gebruiken.

Blauw scherm
Merkwaardig is wel dat W2K Pro niet altijd detecteert dat je een Windows 98 driver probeert te installeren voor een bepaald stukje hardware. Dat dit ernstige gevolgen kan hebben voor de gezondheid van je systeem merkten we zelf toen we de Pinnacle Studio PCTV USB televisie- en radiotuner probeerden te installeren. W2K waarschuwde ons dat de driver niet was goedgekeurd, maar toen we koppig doorklikten installeerde hij de software zonder problemen. Dit resulteerde echter in het beruchte blauwe scherm en een vastgelopen computer.In tegenstelling tot NT kun je W2K wél opstarten in zogenaamde “safe mode”, net zoals je dat kunt doen bij Windows 98. De gebruikte functietoets – F8 – is trouwens dezelfde. Maar ook via die weg raakten we niet meer in het systeem. We vonden ook niet welke driver we manueel moesten verwijderen uit de winntsystems32drivers directory. Na veel vijven en zessen dienden we een back-up te herstellen. “Gewone” gebruikers kunnen met dit soort toestanden in ernstige problemen raken – W2K Pro lijkt misschien wel op Windows 98, maar onder de motorkap gaat het er héél anders aan toe.

USB
Naast de verbeterde ondersteuning van allerlei apparatuur via Plug-and-Play en WDM, kun je nu ook met USB- en FireWire apparaten terecht onder Windows 2000, iets waarmee je bij Windows NT 4.0 niet moest afkomen. Een ander voordeel is, dat je Windows 2000 veel minder moet herstarten dan Windows 98 en Windows NT 4.0 wanneer je nieuwe hardware installeert.

Wat is beter dan Windows 98?
In de eerste plaats de stabiliteit. Windows 98 is nog steeds gedeeltelijk een 16-bit besturingssysteem, hoewel het percentage 16-bit code tegenover de eerste Windows 95 al flink is verminderd. Feit blijft evenwel dat een volledig 32-bit besturingssysteem als Windows NT 4.0 of Windows 2000 stukken stabieler is dan Windows 98 dat nog geregeld tussen 16-bit en 32-bit code moet schakelen. Er zijn vooral drie functies die in Windows 2000 veel beter zijn. Zo is er de mogelijkheid om het vernieuwde NTFS-bestandssysteem te gebruiken in plaats van het verouderde FAT-systeem, dat zelfs in zijn recente FAT32-gedaante nog niet helemaal stabiel is. NTFS gebruikt zoals het HPFS-bestandssysteem van OS/2 een database voor alle bestandsinformatie. NTFS is trouwens afgeleid van HPFS. Als je NTFS gebruikt, zul je zelden of nooit met je systeem in de knoei raken. Het gebruik van NTFS maakt allerlei onderhoudshulpjes zoals Scandisk overbodig, op één uitzondering na: de defragmentatie. Een uitgeklede versie van het defragmentatieprogramma Diskeeper is in het besturingssysteem inbegrepen.

Zelfherstellend
Windows 2000 is gedeeltelijk zelfherstellend. Als je systeem bijvoorbeeld ten gevolge van een kapot DLL-bestand instabiel wordt, herstelt Windows 2000 zichzelf in plaats van dat je het hele besturingssysteem opnieuw moet installeren zoals dat bij Windows 95/98 het geval is. Een andere, heel interessante functie is het gebruik van dynamische partities. Dynamic Partition en Dynamic Disk laten je toe extra ruimte van andere harde schijfpartities in te pikken als je om schijfruimte verlegen zit. Dit gebeurt ‘on-the-fly’ en je kunt het nog het best vergelijken met wat het apart verkrijgbare programma Partition Magic doet.

En mijn huidige applicaties?
Of, anders gesteld, hoe zit het met de compatibiliteit met de huidige generatie software? Wel, er is goed nieuws en er is slecht nieuws. Om met het goede nieuws te beginnen: de meeste programma’s die goed werken onder Windows 98 en Windows NT 4.0, zullen probleemloos werken onder Windows 2000. Nu het slechte nieuws: programma’s die op de achtergrond zitten te rommelen op de harde schijf, leveren problemen op. De Norton Utilities bijvoorbeeld, of andere dergelijke software zoals McAfee Nuts & Bolts. Ook deïnstallatiesoftware kan brokken maken. Antivirussoftware bijt ook zijn tanden stuk op Windows 2000, want dergelijke software is altijd systeemafhankelijk. Wel zullen alle belangrijke antivirussoftwareprogramma’s worden herschreven zodat er binnenkort specifieke versies voor Windows 2000 op de markt zullen komen. Een laatste reeks programma’s die het niet doen zijn specifieke netwerkclientprogramma’s. Ook die moeten speciaal herschreven worden om ze geschikt te maken voor Windows 2000.

Fraaiste Windows
Windows 2000 is qua vorm, wizards en gebruiksvriendelijkheid ongetwijfeld de fraaiste Windows tot nu toe. Nu dat ik Windows 2000 wat beter heb bekeken, moet ik wel toegeven dat de meeste van de cosmetische nieuwigheden die ik als ‘nieuw’ bestempeld bij de bespreking van Windows Millennium, eigenlijk niet zo nieuw zijn. Microsoft heeft duidelijk de mosterd bij Windows 2000 gehaald om Windows Millennium wat op te poetsen. Het is overduidelijk dat hetzelfde merk boenwas is gebruikt. Zowat alles wat een Windows 98 gebruiker in Windows Millennium als ‘nieuw’ zou bestempelen, vindt hij terug in Windows 2000.

Welke Windows 2000?
Microsoft voorziet verschillende versies van Windows 2000 om zowel de markt van kleine bedrijven als grote multinationals te kunnen bestrijken. In de eerste plaats is er Windows 2000 Professional, de opvolger van Windows NT 4.0 Workstation. Deze versie is de instapversie en de enige die interessant is voor persoonlijk gebruik. Je hebt ook de serverversies Windows 2000 Server en Advanced Server, maar die hebben extra functionaliteit die alleen in netwerken interessant zijn. Die extra functionaliteit vergt trouwens nog zwaardere hardware-eisen die alleen krachtige servers aankunnen. Wie heeft er immers 512 MB intern geheugen in zijn pc steken? De extra functionaliteit is voor gewoon gebruik trouwens waardeloos en nutteloze ballast.

Een korte test
Volgens Microsoft zou Windows 2000 een pak sneller zijn dan Windows NT 4.0 en dus Windows 95/98. Wij voerden een aantal testen uit op de Pro-versie, zowel met Bapco Sysmark 2000 als met de ViewPerf 5.1 OpenGL grafische test die we traditioneel gebruiken voor het testen van werkstations. We hadden op de Pro-versie ook graag grafische testen onder DirectX gedaan, maar hoewel W2K Professional standaard is uitgerust met DirectX 7.0 wou 3Dmark 2000 de test niet uitvoeren, zogezegd omdat Direct 7.0 niet aanwezig was. Vermoedelijk heeft dit iets te maken met de gebruikte videodrivers op onze test-pc’s, die nog niet waren gecertificeerd voor gebruik onder W2K. W2K Professional is inderdaad sneller dan de andere versies van Windows, maar niet zo spectaculair sneller als Microsoft beweert. Toch zijn wel al blij dat deze nieuwe Windows niet trager is dan zijn voorgangers, zoals in het verleden nogal eens gebeurde wanneer Microsoft een nieuwe versie van zijn besturingssysteem introduceerde.